İSİG Meclisi'nin hazırladığı rapora göre Türkiye'nin önemli işçi havzalarından biri olan Antep'te 2013-2023 yılları arasında en az 427 işçi iş cinayetinde yaşamını yitirdi. Antep'te iş cinayetleri oranı tekstil iş kolunda, çocuk işçi ve göçmen işçi ölümlerinde Türkiye ortalamasının iki katı.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİM) Türkiye'nin önemli sanayi kenti ve işçi havzalarından biri olan Antep'te son 10 yılda yaşanan iş cinayetlerini raporunu paylaştı.

Türkiye’nin dört bir yanında farklı iş kollarından işçilerin, insanca yaşayabilecek bir ücret, iş güvencesi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gibi en temel hakları için eylem ve direnişlerinin sürdüğüne dikkat çekilen raporda bu direnişler içinde Antep işçilerinin de mücadelesi ve kazanımlarının öne çıktığı belirtildi.

 

En Önemli Sanayi Merkezi Ve İşçi Havzalarından Biri

Ekonomik, sosyal, siyasal, demografik ve coğrafi açılardan Türkiye’nin en önemli sanayi merkezlerinden birisi olan Antep'in üretimdeki ve ticaretteki konumu üzerine Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanının “İhracatta Anadolu’ya rol model olduğu”nu ifadesi hatırlatılan raporda tekstil, halı, hububat ve bakliyat, kimyevi maddeler, kuru meyve, elektrik ve elektronik, çelik vb. başta olmak üzere birçok sektördeki ihracat rakamı 2022 yılında 10 milyar 523 milyon dolara ulaştığı belirtildi.

Bu rakam ise Uluslararası Para Fonu’nun 2021 yılı verilerine göre Kosova, Karadağ, Somali, Moritanya, Kırgızistan, Tacikistan ve Cibuti'nin aralarında bulunduğu 68 ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasından daha fazla.

TİM tarafından her yıl düzenlenen Türkiye’nin ilk 1000 ihracatçı şirket listesinde ise Antep'ten 65 yer alırken yine aynı kentten 3 ihracatçı şirket hububat, halı ve meyve sebze mamulleri sektöründe Türkiye birincisi. 160’tan fazla alanda faaliyet gösteren sermaye çeşitliliği de Antep'in bir işçi havzası olmasını getiriyor.

 

Despotik Emek Rejimi Ve Övünlen Kâr Marjları

Antep’te üretim ve ihracat temposunun düşmemesi için işçi sınıfı mücadelesinin kontrol ve baskı altına alınmak istendiğini ifade eden İSİGM raporunda, "Kentte hüküm süren, aşırı ve yoğun çalışmayı dayatan, hak arama mücadelesini sekteye uğratan, işbirlikçi sendikacılık anlayışını yerleştiren despotik emek rejimi sayesinde övünülen ihracat rakamları ve kar marjları mümkün olmaktadır" denildi.

Pandemi sürecinde gerek salgın koşullarına gerek Kod-29’a karşı mücadele içinde geleneksel sendikal hareketin içinden kopan fiili-meşru bir eylem çizgisine sahip BirTek-Sen öncülüğünde Şireci Tekstil işçilerinin kazanımlarına değinilen raporda bu sadece Şireci Tekstil işçilerinin değil, aynı zamanda Antep ve Türkiye işçi sınıfının kazanımı olduğu ifade edilerek, mücadele bayrağının Artemis Halı, Erkaplan Halı ve diğer işyerlerindeki işçilerde olduğu belirtildi.

İSİGM, pandemi sürecinden itibaren ‘mücadele’ temelinde Antep tekstil işçileri ile dayanışma içinde olduğu, dayanışmayı güçlendirmek ve kentteki işçi mücadelesinin gelişimine katkı sağlamak için son on yılı kapsayan “Gaziantep İş Cinayetleri Raporu”nun hazırlandığını belirtti.

Yüzde 85’i ulusal basından; yüzde 15’i ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrenilen bilgilerle hazırlanan rapora göre 2013-2023 arasında Antep'te en az 427 işçi iş cinayetlerinde katledildi.

İş cinayetlerinin yıllara göre dağılımı ise şöyle;

- 2013 yılında 29 işçi,

- 2014 yılında 29 işçi,

- 2015 yılında 33 işçi,

- 2016 yılında 34 işçi,

- 2017 yılında 34 işçi,

- 2018 yılında 50 işçi,

-;2019 yılında 49 işçi,

- 2020 yılında 58 işçi,

- 2021 yılında 55 işçi,

- 2022 yılında 41 işçi,

- 2023 yılının ilk yedi ayında ise 15 işçi.

 

Antep'te İş Cinayetlerinin İşkollarına Göre Dağılımı Şöyle:

- İnşaat, Yol işkolunda 92 işçi;

- Tarım, Orman işkolunda 77 emekçi (45 işçi ve 22 çiftçi);

- Tekstil, Deri işkolunda 49 işçi;

- Taşımacılık işkolunda 47 işçi;

- Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 34 emekçi;

- Metal işkolunda 27 işçi;

- Belediye, Genel İşler işkolunda 26 işçi;

- Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 22 işçi;

- Gıda, Şeker işkolunda 12 işçi;

- Savunma, Güvenlik işkolunda 7 işçi;

- Petro-Kimya, Lastik işkolunda 6 işçi;

- Enerji işkolunda 6 işçi;

- Ağaç, Kâğıt işkolunda 5 işçi;

- Madencilik işkolunda 3 işçi;

- Konaklama, Eğlence işkolunda 3 işçi;

- Basın, Gazetecilik işkolunda 2 işçi;

- Banka, Finans, Sigorta İşkolunda 2 işçi,

- İletişim işkolunda 1 işçi;

- Çimento, Toprak, Cam işkolunda 1 işçi;

- İşkolu belirlenemeyen 5 işçi.

İnşaat ve tarımdaki iş kolunda işçi ölümleri ilk iki sırada taşımacılıktaki işçi ölümleri dördüncü sırada yer alan raporda Antep'in tekstil işçileri ve göçmen işçi ölümlerinin fazla olması ile Türkiye genelinden ayrışmakta olduğu belirtildi.

İSİGM hazırladığı raporda sanayi kenti olan Antep'te işçilerin yaşadığı sömürü ve baskı koşulları ve iş cinayetleriyle ilişkisi ise şöyle aktarıldı.

 

Tekstilde İş Cinayeti Türkiye Ortalamasının 4-5 Katı

1-Başpınar’daki Organize Sanayi Bölgeleri’nde tam bir patron keyfiyeti sürmekte, patronlar karlarına kar katarken işçiler sefalet koşullarında ve sağlık-güvenlik önlemleri olmadan çalışmaktadır. Bunun sonucu olarak tekstil işçi ölümleri yüzde 12 oranla Türkiye ortalamasının 4-5 katı.

 

Göçmen İşçi Ölümü Türkiye Ortalamasının İki Katı

2- Gaziantep’te tespit edebildiğimiz kadarıyla son on yılda 50’si Suriyeli olmak üzere 51 göçmen işçi hayatını kaybetmiştir. Göçmen işçi ölüm oranı yüzde 12 ile Türkiye ortalamasının iki katıdır. Suriyeliler inşaat, tekstil, tarım, metal, gıda gibi sektörlerde ucuz işgücü olarak istihdam ediliyor.

 

Antep'te ki İş Cinayetlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı Şöyle:

- Trafik, Servis Kazası nedeniyle 102 işçi;

- Ezilme, Göçük nedeniyle 70 işçi;

- Yüksekten Düşme nedeniyle 57 işçi;

- Covid-19 nedeniyle 38 işçi;

- Patlama, Yanma nedeniyle 31 işçi;

- Şiddet nedeniyle 29 işçi;

- Elektrik Çarpması nedeniyle 23 işçi;

- Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 22 işçi;

- Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 18 işçi;

- İntihar nedeniyle 12 işçi;

- Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 10 işçi;

- Kesilme, Kopma nedeniyle 3 işçi;

- Diğer nedenlerden dolayı 12 işçi hayatını kaybetti.

Ölüm nedenlerine baktığımızda servis kazaları, ezilme ve göçükler ile yüksekten düşmeler ilk üç sıradadır. Ancak Covid-19, patlama ve yanma ile işyerlerinde şiddet nedenli işçi ölümleri Türkiye ortalamasının üzerinde.

1- Sağlık emekçilerinin yanısıra tüm işçiler salgın döneminde önlem alınmadan ölesiye çalıştırıldı. Tekstil işçileri, büro çalışanları, güvenlik görevlileri vd. Bunun sonucu olarak en az 38 arkadaşımız Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.

2- Kentte işyerlerinde şiddet vakaları ile çok sık karşılaşılıyor. Sağlıkta şiddetin simge ismi Dr. Ersin Arslan 17 Nisan 2012’de çalıştığı hastanede bıçaklanarak öldürülmüştü. Daha geçen hafta sonu Özel Bayındır Hastanesi’nde Dr. Asadullah Begoğlu darp edilerek yoğun bakıma kaldırıldı. Diğer yandan başta göçmenler olmak üzere işçilerden haraç almaya çalışan çeteler tarafından öldürülen işçiler var.

3- Başta metal olmak üzere tekstil, gıda ve kimya atölyelerinde alınmayan önlemler nedeniye meydana gelen patlamalar sonucu en az 31 arkadaşımız hayatını kaybetti.

 

İş Cinayetlerinin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Şöyle:

- 14 yaş ve altı 18 çocuk işçi,

- 15-17 yaş arası 21 çocuk/genç işçi,

- 18-29 yaş arası 96 işçi,

- 30-49 yaş arası 177 işçi,

- 50-64 yaş arası 82 işçi,

- 65 yaş ve üstü 13 işçi,

- Ve yaşı öğrenilemeyen 20 işçi.

Antep'te son on yılda 20 kadın işçi, 407 erkek işçi iş cinayetinde yaşamını yitirdi.

Kadın işçi ölümleri Türkiye ortalamasına göre Antep'te daha az olmasına karşın Türkiye gündemine giren kadın işçi ölümleriyle de biliniyor.

 

Monna Rai Şireci Tekstil Patronunun Evinde Ölü Bulundu

Nepalli ev işçisi Monna Rai, Şireci Tekstil patronu Ahmet Şireci’ye ait evde terasta ölü bulundu, intihar ettiği belirtildi ancak patronun daha evvel sekreterinin de intihar etmesi oldukça şüpheli bir durum olarak gündeme gelmişti.

 

Merve Kaçmış Mobbing Nedeniyle İntihar Etti

Merve Kaçmış, Gaziantep Müze ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nde arkeologdu. İntihar ederek yaşamına son verdi. Bıraktığı mektupta uğradığı mobbingi anlatıyordu. Ağabeyi “Baskı ve mobbing uygulaması kardeşimi duygusal yönden çöküntüye soktu” demişti. Kültür Sanat-Sen ise yaptığı açıklamada “Müze Müdürüne açılmış mobbing davalarının olduğu” belirterek “Müzede görevli arkeolog arkadaşımızın hayatını kaybetmesine neden olan bu olay intihar değil cinayettir ve sorumlular derhal yargı önüne çıkarılmalıdır” açıklamasını yapmıştı.

 

Öğretmen Saadet Harmancı Mobbing Nedeniyle İntihar Etti

Ortaokulda sözleşmeli Türkçe öğretmeni Saadet Harmancı da intihar ederek yaşamına son vermişti. Bıraktığı mektupta “...ben yapamadım mobbinge uğramaktan... Her gün pamuk ipliğine bağlısınız sözünden bıktım usandım” demişti.

 

Çocuk İşçi Ölümleri Türkiye Ortalamasının İki Katı

Antep iş cinayetlerinde çocuk işçi ölümleriyle de dikkat çekiyor. Antep'te iş cinayetinde yaşamını yitiren çocuk sayısı Türkiye ortalamasının iki katı.

Çocuklar tarım ve inşaat başta olmak üzere metal, tekstil, gıda ve ağaç işkollarında çalışıyor.

Yine 30 yaş altı işçi ölümler, tüm ölümlerin üçte biri olarak öne çıkıyor. Göçmen işçilerin yoğun olması nedeniyle Antep genç işçi oranının yüksek olduğu sanayi kentlerinden birisi.

Gaziantep’te iş cinayetlerinde ölenlerin 6’sı (yüzde 1,4) sendikalı işçi, 421’i ise (yüzde 98,6) sendikasız. Bu noktada iki hususun altını çizmek gerekiyor.

1- Bu tablo kentteki işçilerin örgütsüz olduğunu gösteriyor. Sendikalaşma oranı çok düşük, güvencesiz çalıştırma ve patron keyfiyeti işyerlerinde hakim durumda.

2- Diğer yandan örgütlü sendikalarda da işbirlikçi sendikacılık hakim durumda. Kentteki işçi sorunlarının çözümü için birşey yapmayan işbirlikçi sendikalar kendi üyelerinin taleplerine bile kulak tıkamakta. Bu noktada işçi sınıfının fiili ve meşru mücadele hattında güncel sorunlarını örgütleyen ve tarihsel olarak da sınıf mücadelesi çizgisinde olan sendikaları desteklemek çok önemli.

176 ölüm Şehitkamil’de; 98 ölüm Şahinbey’de; 57 ölüm Nizip’te; 31 ölüm Nurdağı’nda; 28 ölüm İslahiye’de; 17 ölüm Oğuzeli’de; 10 ölüm Araban’da; 8 ölüm Yavuzeli’de; 2 ölüm Karkamış’ta meydana geldi…

 

İş Cinayetlerinde Öne Çıkan İlçeler Şehitkamil Ve Şahinbey

Tekstil, metal, gıda, ağaç başta olmak üzere sanayi ve lojistik iş kollarında yaşanan iş cinayetlerinin bir çoğu Antep'in Şehitkamil ilçesinde gerçekleşti. Antep'in iş cinayetlerinin dikkat çektiği diğer ilçesi ise Şahinbey oldu

Her iki ilçede inşaat başta olmak üzere belediye ve hizmet sektöründeki ölümler de yoğun olarak yaşanıyor. Diğer ilçelerde sırasıyla sanayinin azaldığını tarım işkolundaki ölümlerin arttığı görülüyor.

Raporun Tamamı ve Grafikler İçin Tıklayınız.