‘Türkiye Yüzyılı’nın İlk Ayında İşçiler İçin Değişen Bir Şey Yok

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, Haziran ayı iş cinayetleri raporunu açıkladı ve Haziran ayında en az 159 işçinin hayatını kaybettiğini söyledi, “Seçimler bitti ve AKP/Cumhur İttifakı’nın ‘güven ve istikrar’ içinde inşa edeceğini belirttiği ‘Türkiye Yüzyılı’ başladı. Ancak işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında değişen bir şey yok. Aksine önlem almama, sendikal baskı, hukuksuzluk, aşırı çalıştırma... kısacası güvencesizleştirme devam ediyor. Bunun sonucu olarak da iş cinayetleri sürüyor.” dedi.

MKE Elmadağ Barut ve Roket Fabrikasında meydana gelen patlamada 5 işçinin hayatını kaybetmesine değinerek başlayan açıklamada, olayın bilirkişi raporunda, ölen 2 işçinin “asli kusurlu” fabrika yetkililerinin ise “tali kusurlu” olarak yer aldığı söylendi.

Fabrikada örgütlü olan Petrol-İş yetkililerinin yaptığı açıklamalarda, fabrikada anonim şirket yapısına geçildikten sonra dışarıdan hizmet alımına dayalı işçi sağlığı modeline geçildiği, işçi kadrosunun yarı yarıya azaltıldığı, işçilerin sadece uzmanlaştıkları atölyelerde değil, o gün iş olan atölye hangisiyse orada çalıştırıldıkları, “en az iş gücüyle en fazla üretim yapmak ve işçilik maliyetlerini minimuma çekmek” anlayışının hâkim olmaya başladığı belirtiliyor.

Kimya Mühendisleri Odası da fabrikadaki patlamaya dair bir açıklama yayımladı “Tesiste üretilen dinamit hamuru %30 oranında nitrogliserin içerir. Nitrogliserin, çok hassas ve kontrol edilmesi zor, güçlü bir patlayıcıdır. Yoğunluğu 1,6 civarında olması nedeniyle taşınması ve stokta bekletilmesi su ile olmaktadır. Tüm bu riskli duruma karşın, nitrogliserin tesise su ile borularla transfer edilmekte ve tesisteki nitrogliserin tankına su ile birlikte alınmaktadır. Yoğunluk farkı nedeni ile nitrogliserin tankın alt kısmında bulunduğundan buradan otomatik olarak belirlenen miktarda teraziye alınarak mikserde hamura karıştırılmaktadır. Nitrogliserinli dinamit üretim ve kullanımındaki tehlike nedeni ile gelişmiş ülkelerde kullanımı bırakılmıştır. Yerine üretimi ve kullanımı tehlikeli olmayan sıvı patlayıcılara geçilmiştir. Bu amaçla M.K.E.K. tarafından ihalesi yapılarak sıvı patlayıcı tesisi ‘İtalyan Previzani’ firmasınca 2009 yılında kurulmuş, ancak üretime geçilmesi gerçekleştirilemediği için eski yöntemdeki yani nitrogliserinli dinamit üretimine devam edilmiştir.” diyerek fabrikadaki tehlikeli çalışma koşullarını açıkladı.

Dünya çapında sıcaklık rekorları kırılırken tarımda, inşaatta, tersanede, kısacası birçok işkolunda, özellikle öğle sıcağında işçilerin dışarıda çalıştırılması devam ediyor. Ve kapalı ortamlarda kalabalık bir biçimde çalışıyorlar...

“İşçiler bu kadar sıcakta çalışmak zorunda mı? Bu kavurucu sıcakla bedensel gücümüz sınanmak zorunda mı? Hangi önlemler alınabilir? Önlemler alınmazsa, işten atılmaktan korkmadan, sıcakta çalışmayı reddedebilir mi?” diye sorulan açıklamada, birçok ülkede farklı kriterlerin mevcut olduğunu ama hiçbirinin uygulanmadığı, işçilerin sıcak ortamlarda çalışmaya devam ettiği söylendi. -Çalışma saatlerinde düzenlemeye gidilmesi,

-Hava sıcaklığının daha düşük olduğu saatlerde çalışılması,

-Uygun (hafif ve nefes alabilen) iş kıyafetlerinin sağlanması,

-Serinletici ekipmanlar ve havalandırmanın oluşturulması,

-Dinlenme molaları gibi önlemlerin alınması gerektiği, ancak önlemlerin hayata geçirilmediği, bo koşullarda çalıştırılmaya devam eden işçilerin çeşitli sağlık sorunlarına maruz kaldığı, meslek hastalıkları (örneğin melanom dışı cilt kanseri) ve kalp krizi/beyin kanaması gibi nedenlerle ölümlerin arttığı söylendi;

“İSİG mücadelesi, çalışılan ortamlarda asgari ve azami sıcaklık sınırının koyulmasını sınıfsal bir talep olarak gündemine almak ve bu taleplerin hayata geçirilmesi için mücadele etmek zorundadır.” denildi.

31 Ocak 2008’de meydana gelen ve 20’si işçi 21 kişinin öldüğü, 130 kişinin yaralandığı Davutpaşa Patlamasına ilişkin davaya da değinilen açıklamada, 17 Ekim 2023'te görülecek üçüncü duruşmada da savcının mütalaa vermesi bekleniyor.

Hendek'te Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası'nda 3 Temmuz 2020’de meydana gelen ve 7 işçinin hayatını kaybedip 127’sinin yaralandığı patlamaya ilişkin dava sürecine ve protesto eylemine de değinildi.

Gaziantep OSB’deki Çelikaslan Tekstil fabrikasında çalışırken 2020’de covid nedeniyle ölen 2 işçinin ölümünün “iş kazası” statüsünde sayılmaması üzerine açılan davanın seyrine yer verildi, firmanın patronunun AKP’den milletvekili seçildiği vurgulandı.

Kayyum yönetimindeki Batman Belediyesi inşaatında 8 Temmuz 2021’de sigortasız çalıştırılan ve yüksekten düşme nedeniyle hayatını kaybeden inşaat ustasının ölümüne ilişkin yürütülen davaya da değinildi.

“Önlem almama, sendikal baskı, hukuksuzluk, aşırı çalıştırma, kısacası güvencesizleştirme ve iş cinayetleri devam ederken işçilerin yaşam mücadelesi de sürüyor. Finans Merkezi, Tuzla Tersaneleri, kimya-metal-tekstil fabrikaları, Orta Anadolu’nun enerji işçileri, özel kurum öğretmenleri gibi birçok işkolunda çalışanların mücadeleleri de baskı, hukuksuzluk, hava koşulları demeden sürüyor” denilen raporda, Haziran ayında Limter-İş, İnşaat-İş, Dev Yapı-İş, Sosyal-İş, Enerji-Sen ve Dev Turizm-İş sendikalarının iş cinayetlerine karşı Tuzla İçmeler’de yaptıkları eylem de hatırlatıldı.

Raporda 2023 yılının ilk altı ayında (Ocak’ta 120, Şubat’ta 213, Mart’ta 130, Nisan’da 122, Mayıs’ta 145 ve Haziran’da 159 olmak üzere) en az 889 işçinin hayatını kaybettiği söylendi.

Haziran ayında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle:

Tarım, Orman işkolunda 29 emekçi (11 işçi ve 18 çiftçi);

İnşaat, Yol işkolunda 28 işçi;

Taşımacılık işkolunda 20 işçi;

Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 14 emekçi;

Metal işkolunda 10 işçi;

Konaklama, Eğlence işkolunda 8 işçi;

Belediye, Genel İşler işkolunda 8 işçi;

Petro-Kimya, Lastik işkolunda 6 işçi;

Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 6 işçi;

Madencilik işkolunda 4 işçi;

Tekstil, Deri işkolunda 4 işçi;

Ağaç, Kâğıt işkolunda 4 işçi;

Enerji işkolunda 4 işçi;

Gıda, Şeker işkolunda 3 işçi;

Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 3 işçi;

Savunma, Güvenlik işkolunda 2 işçi;

Çimento, Toprak, Cam işkolunda 1 işçi;

çalıştığı işkolu belirlenemeyen 5 işçi daha hayatını kaybetti…


Haziran ayında iş cinayetlerinin nedenleri de şöyle:

Trafik, Servis Kazası nedeniyle 43 işçi;

Ezilme, Göçük nedeniyle 24 işçi;

Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 19 işçi;

Yüksekten Düşme nedeniyle 18 işçi;

Elektrik Çarpması nedeniyle 12 işçi;

Şiddet nedeniyle 10 işçi;

Patlama, Yanma nedeniyle 8 işçi;

Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 4 işçi;

İntihar nedeniyle 3 işçi;

Kesilme, Kopma nedeniyle 2 işçi;

Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 2 işçi;

diğer nedenlerden dolayı da 14 işçi hayatını kaybetti…


Haziran ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı da şöyle:

14 yaş ve altı 5 çocuk işçi,

15-17 yaş arası 4 çocuk/genç işçi,

18-29 yaş arası 28 işçi,

30-49 yaş arası 64 işçi,

50-64 yaş arası 40 işçi,

65 yaş ve üstü 4 işçi,

Ve yaşı öğrenilemeyen 14 işçi hayatını kaybetti…


Haziran ayında hayatını kaybeden işçilerden bazıları da ABD, Japonya, Özbekistan ve Polonya’da meydana geldi…