Haber

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği, 2024 yılı Mayıs ayına ait Kadın Gazetecilere Yönelik Halk İhlalleri Raporu’na göre kadın gazeteciler mesleklerini icra ederken saldırılar, gözaltılar, tutuklamalar, kötü muamele, fiziksel ve psikolojik şiddet ile karşılaşıyor. Kadın gazeteciler görevlerini yaparken engellenip gözaltına alınırken, tutuklanan gazetecilerin için ise tutukluluk halindeyken de bir çok hak gaspıyla karşılaşıyor.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği 2024 yılı Mayıs ayına ait “Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu”nu yayınladı. 

Mezopotamya Ajansı, DFG, JINNEWS, Bianet, Evrensel, MLSA Turkey, expressioninterrupted.com, ifade.org.tr @engelliweb, freewebturkey.com ve çeşitli ulusal ve yerel gazetelerden edinilen bilgi, belgelere göre hazırlanan raporun Türkiye’de basın özgürlüğünün ve gazetecilerin ne denli ciddi tehditler altında olduğunu gösterdiğini belirten MKGD raporunda görevini yaparken gözaltına darp edilen, gözalına alınan, tutuklanan, dava süreci devam eden ve daha bir çok hak gaspıyla karşılaşan gazetecilere ait verileri paylaştı. Raporda yer alan verilerin Türkiye’de basın özgürlüğünün ve gazetecilerin güvenliğinin ne denli ciddi tehditler altında olduğunu gözler önüne sermekte olduğu vurgulandı.

1 Mayıs 2024’te Taksim’in yasaklanması ve gelişen olaylarda gazeteci Serpil Ünal ile Fatoş Erdoğan’a yönelik müdahaleler, gazetecilerin güvenliğinin nasıl ihlal edildiğine dair çarpıcı örnekler olduğu ifade edilen raporda kadın gazetecilerin mesleklerini icra ederken karşılaştıkları saldırılar, gözaltılar, tutuklamalar ve kötü muamele gibi fiziksel ve psikolojik şiddet vakalarını ayrıntılı bir şekilde belgelediği vurgulandı.

Raporda, gazetecilere yönelik düşünce ve ifade özgürlüğü ihlalleri de dikkat çekici bir şekilde yer alıyor. Gazeteciler hakkında açılan çok sayıda soruşturma ve dava, bu özgürlüklerin nasıl baskı altında olduğunu gösteryior. Gazeteci Sibel Yükler ve Elif Akgül’ün davaları, gazetecilerin düşüncelerini ifade ettikleri için hukuki baskılara maruz kaldıklarının somut örneklerinden ikisi. Hapis cezaları ve yurt dışı yasakları, yargı sisteminin gazetecilere karşı bir tehdit aracı olarak kullanıldığını ortaya koyuyor.

Cezaevlerinde tutuklu bulunan sekiz kadın gazeteci, basın özgürlüğüne yönelik tehditlerin boyutunu daha da belirgin hale getiriyor. Bu gazetecilerin tutukluluk halleri, sadece bireysel özgürlüklerini değil, aynı zamanda toplumun bilgi edinme hakkını da kısıtlamaktadır. Bu durum, ifade özgürlüğü ve demokratik değerlere yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği, Mayıs ayında özgür basına ve gazetecilere yönelik baskıların yoğunlaştığına dikkat çekerek, özellikle kadın gazetecilerin maruz kaldığı bu ihlallerin, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesi açısından da büyük bir gerilemeye işaret ettiğini ifade ederek, gazetecilerin maruz kaldığı bu baskıların, sadece onların bireysel haklarını ihlal etmekle kalmayıp, aynı zamanda halkın doğru ve tarafsız bilgi alma hakkını da ciddi şekilde zedelediği vurgulandı.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği,Mayıs 2024 tarihli raporla, Türkiye’de ve Kürdistan’da kadın gazetecilere yönelik hak ihlallerinin boyutunu ve ciddiyetini ortaya koyarak, ulusal ve uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmeyi amaçladıklarını, gazetecilerin güvenliğini sağlamak ve ifade özgürlüğünü korumak için acil önlemler alınması gerektiği ifada ederek, bu bağlamda, uluslararası destek ve dayanışmanın yanı sıra hukuki yardım mekanizmalarının güçlendirilmesi ve farkındalık kampanyalarının düzenlenmesi büyük önem taşımakta olduğunu vurguladı.

2024 Mayıs Ayı Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu’nda Yer Alan İstatistiki Veriler:

1-) Gazetecinin Yaşam Hakkı Ve Güvenliğine Yönelik İhlaller

Saldırıya Uğrayan Gazeteciler 2

Gözaltına Alınan Gazeteciler 3

Tutuklanan Gazeteciler 1

Kötü Muameleye Maruz Kalan Gazeteciler

Haber Takibi Engellenen Gazeteciler 4

Hapishanelerde Gazetecilere Yönelik İhlaller 2

2-) Gazeteciye Yönelik Düşünce Ve İfade Özgürlüğü İhlalleri

Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteciler 1

Hakkında Dava Açılan Gazeteciler (beraat eden) 2

Cezalandırılan Gazeteciler Kişi Sayısı 4

Hapis Cezası 9 yıl 6 ay 17 gün

Yargılaması Devam Eden Gazeteciler Dosya Sayısı 17

Kişi Sayısı 24

Tutuklu Kadın Gazeteci Sayısı (01 NİSAN 2024 itibariyle) 8

2024 Mayıs Ayı Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu Ayrıntılı Veriler

1-) Gazetecinin Yaşam Hakkı Ve Güvenliğine Yönelik İhlaller

01 MAYIS 2024 – İstanbul’da Taksim’in ara sokaklarından, Şişli’den ve Beşiktaş Barbaros Bulvarı’ndan Taksim Meydanı’na yürümek isteyenlere yapılan saldırıda Mücadele Birliği muhabiri Serpil Ünal ters kelepçeyle gözaltına alındı. Serpil, aynı gün serbest bırakıldı.

01 Mayıs 2024 – Taksim’e yürümek için Saraçhane’de bir araya gelen binlerce işçiye yapılan gazlı saldırıdan gazeteciler de etkilendi.

01 Mayıs 2024 – Gazeteci Fatoş Erdoğan, İstanbul’da 1 Mayıs kutlamalarını takip ederken polisin plastik mermili saldırısı sonucu yaralandı.

02 Mayıs 2024 – Daha önce anonim bir X hesabından yapılan paylaşımların kaynağı olmakla suçlanan ve tutuklandıktan sonra ağır sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilen eski TRT muhabiri Elif Akkuş, TRT Teftiş Kurulu’nun şikayeti üzerine başlatılan soruşturmada 2 Mayıs günü ifade verdi. Elif Akkuş, daha sonra tutuklama istemiyle Sulh Ceza Hakimliğine sevk edildi. Ankara 8’inci Sulh Ceza Hakimliği, gezetecinin “delil karartma şüphesiyle” tutuklanmasına karar verdi.

06 Mayıs 2024 – Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında gazeteciler Nurcan Yalçın ve Derya Us gözaltına alındı. Derya ve Nurcan, Diyarbakır Adliyesindeki sorgularının ardından sevk edildikleri Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğince 7 Mayıs günü adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

06 Mayıs 2024 – Demirören Haber Ajansı (DHA) muhabiri Rojda Altıntaş, yazar Eylem Tok’un oğlunun neden olduğu ölümlü kazanın haberini yapmak isterken, Demirören ailesinin baskılarına maruz kaldığını söyledi.

07 Mayıs 2024 – Gazeteci Esra Solin Dal, tutuklu olduğu Bakırköy Kadın Cezaevi’nde “güvenlik” gerekçesiyle yaklaşık 25 gün tekli hücrede tutuldu.

10 Mayıs 2024 – Iğdır’da bir çocuğa şantaj ve tehditle aylarca tecavüz eden 6 sanığın duruşmasını takip etmek isteyen gazeteciler ve çocuğun yakınları salona alınmadı.

15 Mayıs 2024 – Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde tekli hücrede tutulan gazeteci Esra Solin Dal’ın koğuşa geçmek için yazdığı dilekçelere yanıt verilmedi.

19 Mayıs 2024 – Mayıs ayı başında tahliye edilmesi beklenen Jinnews muhabiri Derya Ren’in tahliyesi, “Toplumla bütünleşmeye hazır olmadığı” iddiasıyla 3 ay ertelendi.

26 Mayıs 2024 – İstanbul’da tutsak yakınlarının, Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi önünde gerçekleştirmek istediği “Özgürlüğe ses ver” eyleminde görüntü almak isteyen gazeteciler polis tarafından engellendi.

2-) Gazeteciye Yönelik Düşünce Ve İfade Özgürlüğü İhlalleri

07 Mayıs 2024 – Gazeteci Sibel Yükler’in haksız şekilde gözaltına alındığı, adli kontrol kararıyla özgürlüğünün kısıtlandığı, bilgisayar ve telefonuna el konulduğu gerekçesiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı aleyhine açtığı dava, Ankara 24’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. Duruşma, dosya üzerinden görülerek ileri bir tarihe ertelendi.

09 Mayıs 2024 – Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 16 Haziran 2022’de gözaltına alınan ve bir yıla aşkın bir süre tutuklu kaldıktan sonra ilk duruşmada tahliye edilen 18 gazeteci ile daha sonra haklarında iddianame hazırlanan Berivan Karatorak ‘ın dosyalarının birleştirilmesiyle sayıları 20’ye çıkan gazetecilerin yargılanmasına devam edildi. Diyarbakır 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada mahkeme heyeti, gazeteci Berivan Karatorak’ın imzasının kaldırılmasına, gazetecilerin yurtdışı yasağının devamına, el konulan malzemelerin iadesi için gerekli yazışmanın yapılmasına karar vererek, duruşmayı 19 Kasım’a erteledi.

09 Mayıs 2024 – Gazeteci Elif Akgül hakkında bianet.org’da yayımlanan “Ermeni Soykırımı Dünya Basını Manşetleri” başlıklı kitap tanıtım yazısı ve daha önceki yıllarda yayımlanan konuyla ilgili haberler nedeniyle “Türk milletini alenen aşağılamak” iddiasıyla açılan davanın 4’üncü duruşması İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, bianet.org’un künyesi ve mahkeme kararlarını değerlendirmek üzere dosyanın incelemeye alınmasına karar vererek, duruşmayı 2 Temmuz’a erteledi.

09 Mayıs 2024 – Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinde çalışan 6 gazeteci ve bir gazete dağıtımcısı hakkında yeniden görülmeye başlanan davanın karar duruşması İstanbul 23’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme heyeti, yargılanan gazete çalışanlarından Mizgin Fendik’in beraatına karar verirken, Pınar Tarlak’ın ise devam eden başka bir dosyasının olduğu gerekçesiyle dosyasını ayırdı. Heyet, ayrıca gazeteciler Reyhan Hacıoğlu ile Hicran Ürün hakkında ayrı ayrı 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verdi. Ayrıca gazeteciler hakkında verilen yurtdışı yasağı da kaldırıldı.

09 Mayıs 2024 – Gazeteci Zehra Doğan, daha önce 2 yıl 9 ay hapis cezası verildiği davanın Yargıtay tarafından bozulmasının ardından yeniden yargılandı. Mardin 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada mahkeme, gazetecinin üzerine atılı suçlamanın kanunda suç olarak düzenlenmediği gerekçesiyle beraatına karar verdi.

14 Mayıs 2024 – Gazeteciler Eylem Sonbahar ve Sema Karakurt ’un “Görevi yaptırmamak için direnme” (TCK 265) suçlamasıyla yargılandıkları davanın 20. duruşması Antalya 25. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Dava 16 Temmuz’a ertelendi.

14 Mayıs 2024 – Yeni Yaşam gazetesi Dersim dağıtımcısı Azime Bozkurt’a, Tunceli 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde “Örgüte yardım ve yataklık” iddiasıyla yargılandığı davada 2 yıl 1 ay hapis cezası verildi.

16 Mayıs 2024 – İstanbul Adliyesi’ne dönük silahlı saldırı düzenleyen eylemcinin cebinden çıkan listede isimleri bulunduğu iddia edilen Yeni Yaşam gazetesi çalışanı Reyhan Hacıoğlu, gazeteci Zeynep Kuray, Evrensel gazetesi muhabiri Eylem Nazlıer ve Halk TV sunucusu Şule Aydın İstanbul Adliyesi’nde ifade verdi.

16 Mayıs 2024 – İleri Haber Genel Yayın Yönetmeni İzel Sezer ve İleri Haber’e, 2021’de yayınlanan bir haber nedeniyle AKP Milletvekili Ali İhsan Arslan tarafından açılan tazminat davasının 6’ncı duruşması Ankara 20’nci Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. Dava 1 Temmuz’a ertelendi.

21 Mayıs 2024 – Batman’ın, Hasankeyf ilçesindeki tarihi ve kültürel mirasın korunması için düzenlenen basın açıklamasını takip ederken gözaltına alınan gazeteci Sonya Bayık’ın, 30 aktivist ile birlikte “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” iddiasıyla yargılandığı davanın 12’nci duruşması Batman 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Dava 17 Eylül’e ertelendi.

23 Mayıs 2024 – BirGün yazarı Gözde Bedeloğlu hakkında 9 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan “Dünden bugüne ‘devleti koruyanlar'” başlıklı yazısı nedeniyle açılan davanın üçüncü duruşması İstanbul 2’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, gazetenin avukatının yazılı olarak sunduğu savunmasını incelemek gerekçesiyle duruşmayı 12 Kasım’a erteledi.

27 Mayıs 2024 – İstinaf Mahkemesi’nin bozma kararının ardından gazeteci Nurcan Yalçın’ın yeniden yargılandığı davanın ilk duruşması Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Nurcan Yalçın hakkındaki yurtdışına çıkış yasağının devamına, Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dava dosyası ile Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’ndaki açık soruşturma dosyalarının birer örneğinin istenmesine karar vererek, duruşmayı eksikliklerin tamamlanması için 26 Kasım’a erteledi.

27 Mayıs 2024 – Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri’nin çağrısıyla yapılan “Geçinemiyoruz” eyleminde gözaltına alınan ve aralarında JinNews muhabiri Öznur Değer’in de bulunduğu 24 kişinin “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” ile “Görevi yaptırmamak için direnmek” iddialarıyla yargılandıkları davanın 10’uncu duruşması, Ankara 18’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma, savcının esas hakkındaki görüşün hazırlanması ve dosyanın karara bağlanması için 26 Haziran’a ertelendi.

28 Mayıs 2024 – Gazeteci Pelin Özkaptan’ın, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek, “Örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. İddia makamının süre talebini kabul eden mahkeme, duruşmayı 9 Ekim’e erteledi.

28 Mayıs 2024 – Gazeteci Sultan Eylem Keleş’in “Kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/3) ve “Görevi yaptırmamak için direnmek” (TCK 265) suçlamalarıyla yargılandığı davanın 7’nci duruşması İstanbul 56. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme hakiminin izinli olması nedeniyle dava ileri bir tarihe ertelendi.

29 Mayıs 2024 – Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı hakkında Özgür Gündem gazetesinde bir günlük Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği yaptığı gerekçesiyle açılan davanın 10’uncu duruşması İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma, 15 Ekim’e ertelendi.

30 Mayıs 2024 – Gazeteci Melisa Gülbaş hakkında 18 Aralık’ta Gerçek Gündem internet sitesinde yayımlanan “Boğaziçi yönetiminden bilime saldırı: Bize hiçbir laboratuvar ekipmanını koyacak yer bile vermediler” başlıklı haberi nedeniyle “Kamu görevlisine hakaret” iddiasıyla açılan davanın duruşması İstanbul 2’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, savcının esas hakkındaki görüşüne karşı savunma yapılması için Melisa Gülbaş ve avukatına süre vererek duruşmayı 14 Kasım’a erteledi.

31 Mayıs 2024 – Gazeteci Pınar Gayıp hakkında “Kamu görevlilerine hakaret” iddiasıyla açılan davada karar açıklandı. Gazeteciye, “Zincirleme ve aleni şekilde kamu görevlilerine hakaret” iddiasıyla 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezası verildi. Mahkeme, hükmün açıklanması geri bıraktı.

Tutuklu Kadın Gazeteciler

1.Derya Ren – JINNEWS Muhabiri

2.Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu

3.Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü

4.Özlem Seyhan – Gazeteci

5.Tülay Canpolat – Sabah Gazetesi Ankara Muhabiri

6.Selamet Turan – Gazeteci

7.Özden Kınık-Gazeteci

8.Elif Akkuş-Gazeteci