DİSK-AR TÜİK’in TÜFE açıklamasının ardından bir değerlendirme raporu yayınladı. DİSK-AR’ın raporuna göre:

TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık resmi enflasyon %71,60!

Resmi gıda enflasyonu %68,08, dar gelirlinin gıda enflasyonu %121!

2024’ün ilk altı ayında fiyatlar %24,73 arttı!

Resmi verilere göre 2003’ten bu yana ortalama fiyatlar 20 kat, gıda fiyatları ise 30,4 kat arttı!

Ve TÜİK, yargı kararına rağmen yine madde fiyat listesini açıklamadı. Ancak TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kesinleşen davanın gereğini derhal yerine getirmeli, madde fiyat listesini ve hissedilen enflasyon oranlarını da açıklamalıdır denildi.

3 Temmuz’da yayınlanan 2024 Haziran dönemine ait TÜFE’deki (2003:100) değişim 2024 Haziran bir önceki aya göre %1,64 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %71,60 oldu. 2024 yılının ilk altı ayında ortalama fiyat artış oranı ise %24,73 olarak gerçekleşti.

TÜİK ücret, maaşları ve aylıkları etkileyecek 6 aylık enflasyon oranını düşük tutarak ciddi bir manipülasyon yaptı.

2024 Haziran döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık %107,1 ile eğitim oldu. İkinci en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu yıllık %94,7 artışla konut olurken üçüncü harcama grubu ise %90,7 ile lokanta ve oteller oldu.

Ancak TÜİK madde fiyat listesini Haziran 2022’den bu yana açıklamadığı için, ürün ve hizmet bazında ortalama fiyatlar tam olarak bilinmiyor. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamayı reddetti. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığın hukuksuz işleme koymama kararı, TÜİK’in madde sepeti ve ortalama madde fiyatlarına ilişkin veri setini açıklama yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumları keyfi olarak hareket edemez. TÜİK’in yöneticileri Anayasa ve yasalar gereği mahkeme kararlarını gecikmesizin yerine getirmek zorundadırlar.

Resmi gıda enflasyonu %68,08 iken dar gelirlinin gıda enflasyonu %94-121 bandında!

TÜİK, Haziran 2024 döneminde gıda enflasyonunu %68,08 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre emeklilerde gıda enflasyonu %93,9 oldu. Üçüncü %20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu %76 olurken, düşük gelirli ikinci %20’lik grubun gıda enflasyonu %95,2 ve en yoksul %20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise %121 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) %20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu %66,4 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise %47,9 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu %121 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu %48 düzeyinde kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranları da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır. TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.

Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Mayıs 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Haziran 2024’te TÜFE’nin 1.031 puan üstüne çıktı.

Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2023) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.