MERSİN Mersin Serbest Bölge'de korona virüsün yaygınlaşmasıyla birlikte Zara'nın siparişleri kesmişti. Bu nedenle bir iki ay üretim yapılmamıştı. Ancak bir süredir kimi firmalar üretime başladı. İlk olarak sınırlı sayıda işletmede maske üretilirken şimdi ise birçok firmada sağlıkçılar için tek kullanımlık tulum üretimi yapılıyor. Sokağa çıkma yasağında da çalışmasına izin verilen 32 firma var. Sağlık ürünlerinin üretimini yapan işçilerin kendi sağlıklarını koruyacak tedbirler ise oldukça yetersiz. Bu vesileyle serbest bölgede ki şu sorunlara dikkat çekmek isteriz:

1-) Bilindiği üzere tekstil tozu normal çalışma ortamında da en önemli sorundur. Şimdi ise havada asılı kalabilen bu tozlara virüslerin tutunması hiç de zor değildir. Bu tozların solunması yoluyla işçilere çok kolay virüs bulaşabilir. Durum buyken birçok firma hala eski sistem devam etmektedir. Çünkü firmalarda havalandırma sorunları olduğu gibi sürmektedir.

2-) Tulum dikilmesinden dolayı, yapılan işten kaynaklı çalışan işçiler arasında belli bir uzaklık olabilmektedir. Ancak giriş ve çıkışta, molalarda işçiler arasında sosyal mesafe sorunu olduğu gibi devam etmektedir.

3-) Serbest bölgede ki firmalarda önceden beri var olan hijyen sorunlarında da yine büyük oranda bir değişiklik olmamıştır. İşçiler eski tas eski hamam anlayışının devam ettiğini söylemektedir.

4-) İşçilere 2 saatlik maskeler 1 ya da 2 günlüğüne verilmektedir. Kimi firmalarda ise işçiler kendi diktikleri maskeleri yıkayıp yıkayıp kullanmaktadırlar.

5-) Son yapılan değişikliklerle işçi servislerinde yarı yarıya yolcu sınırlaması getirilmiştir. Bu serbest bölgedeki kimi firmaların servisleri için geçerli değildir. Sendikamıza yapılan başvurularda hala daha tıka basa giden işçi servisleri olduğu söylenmektedir. Hatta geçtiğimiz günlerde 14 kişilik servise 18-19 işçinin bindiği bir servis bu nedenle trafik polisleri tarafından durdurulmuş, servisin fotoğrafı bizzat polislerce çekilmiş, ancak hiç bir işlem yapılmamıştır. Denetime takılan bu servis aynı yoğunlukta işçi taşımaya devam etmektedir.

6-) Serbest bölgede bu yılda Ramazan dolayısıyla işçilere yemek verilmemektedir. Ancak oruç tutmayan çok sayıda işçi de bulunmaktadır. Bu işçiler yemek sorunlarını kendileri çözmek zorunda kalmaktadır. Aynı şekilde işçilerin içme suyunda da sıkıntılar yaşanmaya devam etmektedir. Bilindiği üzere serbest bölgede ki firmalarda musluklardan tuzlu deniz suyu akmaktadır. Temiz şehir şebeke suyu işçilere çok görülmektedir. İşçiler içme suyu için damacana su kullanmaktadırlar. Ancak hala daha işçilerden damaca su paraları kesilen firmalar vardır. Tüm bunlar çalışmanın zorluğuyla birleştiğinde virüse karşı işçilerin bünyelerinin dayanıksız olmasına, buda bağışıklık sistemlerinin zayıflatmasına neden olmaktadır. Ayrıca işçilerin temizlik, el yıkama işleri için ne olduğu belirsiz tuzlu deniz suyunu kullanmak zorunda bırakılıyor olması ciddi bir sağlık hakkı ihlalidir.  

7-) İşsizlik ödeneği için yapılması gereken başvuruyu geciktiren firmalar olmakta bu da işçilerin alacağı sınırlı ücreti iyice düşürmektedir. Mayıs ayı içinde firmaların “olağan çalışma sistemine” geçeceğinden bahsedilmektedir. Böylece işçiler ya çalışmaya ya da hiçbir ödeme alamayacakları ücretsiz izinlere mecbur bırakılacaklardır.

8-) İŞKUR üzerinden çalışan çok fazla sayıda işçi bulunmaktadır. Ücretsiz izin süresinde İŞKUR’lu işçiler hiçbir ödeme alamayacak olmalarından kaynaklı mağdur olduklarını söylemişlerdir.

AST TEKSTİL: Koronaya karşı çeşitli tedbirlerin alınmamış olmasından kaynaklı işçiler bu firmada çalışmama haklarını kullandılar.

* * *

ADANA

Adana'da Seyhan ilçesine bağlı Sucuzade Mahallesi'nde Ali El Hemdan (19) isimli Suriyeli genç tekstil işçisi polis tarafından öldürülmüştü. Ali El Hemdan’ın yaşadığı mahalle Suriyelilerin de yoğun olduğu tekstil işçilerinin yaşadığı bir yerdir. Tekstil atölyelerine yakın bir bölgedir ve işçiler buradan yürüyerek çalışmaya gitmektedirler. Bu genç işçinin kaçak olduğu gündeme geldiği için şunları da hatırlatmak isteriz: Bilinmektedir ki birçok Suriyeli diğer illerde olduğu gibi Adana’da da kaçak olarak çalıştırılmakta, çalıştıkları yerlerde ise denetimlerden patronlar tarafından kaçırılmaktadırlar. Fakat Ali El Hemdan gibi on binlerce Suriyeli genç işçiyi kaçak çalıştıran, denetimlerden kaçıran patronlar teşviklerle ödüllendirilmektedir.

Ayrıca Adana’da gerek organize sanayi bölgesinde gerekte kent içindeki büyük firmalarda üretim parça parça ve sınırlı sayıda da olsa büyük oranda başlamış bulunuyor. Ancak işçilerin huzursuzluğu sürmektedir. Burada da işçiler sokağa çıkma yasağı günlerinde bile çalışmaya mecbur edilmektedirler. Hazır giyim işi yapılan kimi firmalarda ise belirsizlik sürmektedir. NES GİYİM’de bu firmalardan biri. Firmanın iflas bile gösterebileceği işçilere söylenmektedir. İşçiler hem bu salgın günlerinde çalışmak zorunda kalmaktan, hem de firma iflas gösterdiğinde hiçbir hakkını ve tazminatını alamamaktan korkmaktadırlar.  

* * *

BATMAN

Batman’da bulunan TAŞKIN TEKSTİL’de çalışan işçiler korona virüse karşı alınmayan önlemlerin bedelini ödüyor. İlk olarak bir çok işçinin covid 19 nedeniyle hastanelerde olduğunu duyurmuştuk. Hastanede olan işçilere sendika olarak telefonla ulaştık. Bu arkadaşlarımız bize covid 19 nedeniyle karantina altında tutulan işçi sayısının daha fazla olduğunu, 70-80 kişi olabileceğini söylüyorlar. Bu işçilerden bir kısmı karantina süreçlerini evlerinde geçirmeye başlamış bulunuyorlar.

1 kişiyle başlayan virüsün 5 kişiye bulaşmasının ardından fabrikanın tatil ilan edildiğini söyleyen işçiler şimdi birçok işçinin kentteki çeşitli hastanelerde karantina altında olduğunu söylüyorlar. Kimi işçilerin yaşadığı köylerin de karantina altında olması durumun yaygınlığını göstermektedir. Konuştuğumuz ve testleri negatif çıkan işçiler bile Mayıs gibi firmanın yeniden üretime başlayacağını, ancak korktuklarını, bu durumda nasıl çalışabileceklerinden endişe ettiklerini ifade etmektedir.

Karantina altında tutulan ve virüsü yenme mücadelesi veren işçiler firma yetkilileri tarafından yalnız bırakıldıklarını, telefonla olsa bile aranmadıklarını söylemektedirler. Çalışırken bile kendilerine hiçbir işe yaramayan, bezden yapılan basit bir maske verildiğini, yıkayıp yıkayıp aynı maskeyi kullandıklarını ancak firmanın yetkililerinin daha kaliteli maskeler taktıklarını dile getirmektedirler. Birçok kez virüs riskini dillendirmelerine rağmen “bir şey olmaz, geçer” denilerek çalıştırıldıklarını söyleyen işçiler, son olarak virüs testinin 5 işçide pozitif çıkmasının ardından fabrikanın kapandığını söylemektedir. Sendikamızla irtibata geçen işçiler kendi hayatlarını riske atan bu sorumsuzluk karşısında gerekirse dava açacaklarını ifade etmektedirler.

* * *

BURSA:

YEŞİM TEKSTİL: Binlerce işçinin çalıştığı Yeşim Tekstil, koronavirüs nedeniyle üretime ara vermesinin ardından 20 Nisan tarihinde yeniden üretime başladı. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanıldı. Ancak patronun %40’ı ödeyip ödemeyeceği konusunda bir bilgi bulunmuyor.

İzin sürecinde bir işçide virüs tespit edilmesinin ardından aynı katta çalışan onlarca işçi de test için çağrıldı ve işçilerin bir kısmının testleri pozitif çıktı. Halen çok sayıda işçiye test yapılmadı. Korona virüslü işçiler iyileşmelerine rağmen, halen işbaşı yapmadılar. Kronik hastalar ise çalışmıyor.

Üretime yeniden başlanıldığı ilk günde servis kurallarına uygulanmadan, maske dağıtımı yapılmadan fabrikaya gidildi. İşçilere poşet içinde, virüse karşı koruma özelliği olmayan penye kumaştan 2 adet maske dağıtıldı.

Şu an ise fabrikanın girişinde termal kamera bulunuyor. Servislerde tek kişi oturuluyor. Yemekhanelerde masalarda 2 kişi oturuluyor. Çatal kaşık tek kullanımlık. Hazır su verilirken, ekmekler poşette veriliyor.

KORTEKS: Korteks’te vaka sayısı artmasına rağmen, üretim halen devam ediyor. Vaka sayısı arttığı için esnek çalışma başladı. İzinde olanlar ise çağrılarak üretim devam ettirildi. Aynı zamanda kısa çalışma ödeneğine başvuru yapıldı.

Hastaneye başvuran çok sayıda işçi var. Asıl kötü olan ise, işçilerin çalışırken enfekte olması. Kesin pozitif vakalarla temas halinde olan işçilere de test yapılmış değil.

Kimi göstermelik önlemler alınmasına rağmen, halen maske sorunu yaşanıyor, temizlik malzemelerinde eksiklikler var. Halen tek kullanımlık bardak yok. Fabrikanın kimi noktalarında dezenfektan var ve ateş ölçümü yapıılıyor.

İşçiler şikayetlerini Korteks’te örgütlü TEKSİF Sendikası’na söylemesine rağmen, bu konuda atılmış herhangi bir adım yok.

İPEKİŞ: İpekiş 2 haftadır çalışmıyor. Kısa çalışma ödeneğine başvuruldu. 4 Mayıs’ta kısmi çalışma başlayacak ve öncelik kısa çalışmadan faydalanamayan işçilere verilecek. Önlemler kapsamında, günlük iki maske veriliyor. Yemekhanede masalarda tek kişi oturuyor. Girişte ateş ölçümü yapılıyor. Belirli  yerlerde dezenfektanlar bulunuyor.

FİSTAŞ: Koronavirüse rağmen, işyerinde üretim devam ediyor. Gerekli önlemeler alınmadığı gibi günde 12 saat üretim devam ediyor.

ÖZTEKSTİL: Fabrika çalışmıyor. 11 Mayıs’ta üretim yeniden başlayacak. Kısa çalışma ödeneğine başvuruldu.

PENELOPE: Haftalardır üretim yok. İlk önce yıllık izinler kullandırıldı. Şu an kısa çalışma ödeneğinden faydalanılıyor.

ATILIM TEKSTİL:Üretim kesintisiz devam ediyor. Maskesiz çalışmak yasaklanmış durumda. Önlemler konusunda denetimler yapılıyor.

OĞBA TEKSTİL: İşlerin durgunluğundan kaynaklı üretim yapılmıyor. Kısa Çalışma Ödeneği başvurusu da kabul edilmemiş. İşçilerin ücret ödemelerinin nasıl olacağı konusunda bir açıklama yapılmış değil.

OKYAY TEKSTİL: İşler durma noktasına gelmiş durumda. İşten çıkartılma olmadığı gibi, işçilere herhangi bir ödeme de yapılmış değil.

* * *