"Bu pandemi döneminde sokağa çıkıp pazara, markete, mağazaya gitmek alışveriş yapmak riskli..."

"Teknoloji sağolsun. Dolaşmaktan da kurtulmuş oluruz. Bir telefon, bir online alışveriş sitesi bu işi halleder."

"Off bunaldık iyice zaten. Bir de yemek yapmakla uğraşmayalım. Bi telefon edelim gelsin yemek sıcacık oturup yiyelim işte."

Bir yıl önce hiç online alışveriş yapmayan, yemek siparişi vermeyen binlerce hatta yüzbinlerce insan bunları söylüyor şimdilerde. Ve sipariş veriyor. Bu siparişlerin de çabuk gelmesini istiyor. Fakat pek de mümkün olmuyor. Çünkü bu bir yıl içinde sizin gibi sipariş verenlerin sayısı yüzlerce kat arttı birdenbire.

Şu pandemide telefonla ya da online alışveriş iyi de beklemek sıkıntılı... Arayalım şu firmayı "Arkadaşım hani bizim ürünler gelmedi hala? Bir gün içinde teslim diyorsunuz ortada ürün yok. Hani nerede hızlı teslimat? Olmaz ki böyle!"

"Alo, sipariş vereceğim ama yarım saatte gelir değil mi? Şöyle dumanı tütmeli yemeğin paketi açınca. Soğuk gelirse almam o yemeği geri gönderirim ona göre..."

Siz!.. O ürün siparişi formunu göndermek için son tuşa basmadan önce, ya da yemek siparişi için telefon etmeden önce gelin şu Süreyya Operası önünde toplanan kalabalığa bir göz atalım... Ürün ya da yemek siparişi bir kaç dakika sonraya kalsın.

TEHİS "Motokuryeler Ölmesin. Güvenceli İş Ve Yaşam" talebiyle İstanbul, İzmir ve Adana'da eş zamanlı eylem gerçekleştirerek motokuryeliğin tehlikeli işler kapsamında olması gerektiği ifade etti .

Turizm Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası (TEHİS) İstanbul'da Kadıköy'de bulunan Süreyya Operası önünde bir araya gelerek basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamaya Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekili Musa Piroğlu’nun yanı sıra birçok işçi katıldı.

Açıklamada "Moto Kuryeler Ölmesin! güvenceli iş ve yaşam istiyoruz" yazılı pankart açılırken sık sık “Sıcak Yemek Değil, İnsanca Yaşam” ve “İnsanca Yaşamak İstiyoruz" sloganları atıldı.

Moto kurye ölümlerinin artarak devam ettiğini belirten TEHİS, mesleklerinin acilen yüksek tehlikeli meslekler grubuna alınması çağrısında bulundu.

TEHİS Örgütlenme Sekreteri Ferhat Zorbay, pandemi koşullarında çalışırken son bir yıl içinde 191 motokuryenin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini, hem onları anmak hem de motokuryelerin tehlikeli çalışma koşullarına dikkat çekmek ve taleplerini dile getirmek istediklerini söyledi.

"191 Motokurye Öldü Hiçbir Yetkili Nedenini Sormadı"

Pandemi öncesinde 19 motokuryenin yaşamını yitirdiğini, pandemi sürecinde 191 motokuryenin ölümünün tesadüfi olmadığını ifade eden Zorbay bunun nedenin, "sıcak yemek", "hızlı teslimat" gibi nedenlerle birlikte en çok da patronların kâr hırsı olduğunu vurguladı. Zorbay "Buna rağmen hiçbir devlet kurumunun, yetkilinin çıkıp bir yılda 191 kişi hayatını kaybetti. Neden böyledir? Neler oluyor diye sormadı, soramıyor. Bizler hiç sorulmayan bu arkadaşlarımızı anmak , çalışma koşullarımıza dikkat çekerek 'Patronların kâr hırsına kurban girmek istemiyoruz!' demek için buradayız" dedi.

"Hiçbiri Yaşamımızdan Daha Önemli Değil"

"Biz bu dünyaya yaşamak için geldik. Ve insanca koşullarda çalışmak ve yaşamak istiyoruz. Bunun için de yanyana olmamız ve bu koşulları değiştirmek için mücadele etmekten başka çaremiz yok. Ve biz bunu balaracağımıza da inanıyoruz" diyen Zorbay "sıcak yemek", "hızlı teslimat" isteyenlere, daha çok kâr isteyen patronlara seslenerek "Sizin hızlı, teslimatınız, sıcak yemeğiniz, kâr hırsına bizim yaşamımızdan daha önemli değil. Şunu da bilin ki, ölen her bir arkadaşımızın hesabını soracağız. Unutmayın bunu" dedi.

TEHİS Sözcüsü Kubilay Çelik ise "yemeğim sıcak gelsin", "ürün teslimatı hızlı yapılsın" diyen müşteriler, daha çok kâr isteyen patronlar ve iktidarının işçi sağlığı iş güvenliği tedbirlerinin alınması konusunda denetim yapmaması nedeniyle 191 motokuryenin yaşamını yitirdiğini belirtti.

SGK kayıtlarına göre 100 bin motokuryenin bulunduğunu fakat bu sayının gerçekte 900 bin civarında olduğunu söyleyen Çelik, bu 900 bin işçinin 800 bininin ise kayıt dışı olduğunu ve bunların bir kısmının göçmen, bir kısmının ise öğrenci olduğunu ve 191 ölümün çok büyük çoğunluğunun kayıtdışı çalıştırılanlar olduğunu vurguladı.

"Her İki Günde Bir Motokurye İş Cinayetinde Yaşamını Yitiriyor"

Pandemi döneminde motokurye ölümlerinin bu kadar artmasındaki bir başka nedenin ise dükkanların kapanması nedeniyle işsiz kalan garson, komi, aşçı vb meslekteki işçilerin motokurye olarak çalışmaya başlaması olduğunu aktaran Çelik, pandemi döneminde işsiz kalan işçilere gerekli desteğin sağlanmamış olmasının iki günde bir motokuryenin ölümüne neden olduğunu söyledi.

"İş Cinayetlerine, Kölece Çalışmaya Karşı Mücadele Edeceğiz"

İş cinayetlerine ve kölece çalışma koşullarına karşı sessiz kalınamayacağını ifade eden Çelik Sendika olarak bu konuda gerek hukuki olarak gerekse de sokaklara çıkarak haklarını arayacaklarını ve mücadele edeceklerini söyledi.

"Motokuryeler Garson, Komi Olarak Gösteriliyor"

Motokurye işçi Serhat Öztemel, iki hafta önce bir kaza geçirdiğini belirterek, “Patronların kar hırsı bizi ölüme sürüklüyor. Kazadan sonra patronlar arayıp sormadı. Sadece yönetici arkadaş aradı ve hastanede misin, evde misin diye sordu. Patronların kar hırsı bizi ölüme sürüklüyor. Bunun önlenebilmesi için bizim sigortalı çalışmamız gerekiyor. Ama sigorta yapılmıyor. Yapılsa bile moto kurye olarak değil, garson ya da hizmet işi olarak gösteriliyor. Ben komi olarak görünüyordum.Bunlar yasadışı ama kimse bunu takip etmiyor. 191 arkadaşımız bu kayıtdışı çalışma nedeniyle öldü. Bir de kaza geçiren sakatlanan ve iş göremeyecek durumda kalan arkadaşlarımız oluyor. Bunların sayısını ise hiç bilemiyoruz kayıtdışı olduğu için" dedi.

İş cinayetlerinde ölmemek, iş kazalarında sakatlanmamak, kayıtdışı ve kölece koşullarda çalışmamak için örgütlenmekten başka çareleri olmadığını ifade eden Öztemel, "Bütün arkadaşları sendikalı olmaya davet ediyorum. Daha insani koşullarda çalışabilmemiz sorunlarımızı çözebilmek için örgütlü olmamız gerekiyor” dedi.

"Hastalık Ve Açlık Kıskacında Ölümüne Çalıştırılıyorlar"

HDP Milletvekili Musa Piroğlu, ise iktidarın işçi sınıfını otoriter bir rejime mahkum etmek istediğini, işsizlik sefalet tehdidi altında güvencesiz ve kölece çalışmaya zorlandığını belirterek "Bu çalışma koşulları nedeniyle salgın dönemi boyunca hastalıkla ölüm arasında tercih etmek zorunda bırakıldılar. Çarklar dönecek sloganıyla işçiler hastalık ve açlık arasında sıkıştırılarak ölümüne çalıştırıldılar. Bunun faturasını işçiler ve işçilerin yaşadığı mahalledeki insanlar aileler ödedi. Salgın döneminde insanlar işsizliğe mahkum edilirken özellikle taşımacılık sektöründe özellikle kuryeler bunun faturasını daha ağır ve şekilde yaşamlarını ortaya koyarak ödemek zorunda kaldılar" dedi

"Örgütleneceğiz Mücadele Edeceğiz"

Kuryelerin sadece yemek sektöründe değil hemen hemen bütün sektörlerde yoğun bir çalışmaya sevk edildiklerini, büyük marketler, büyük yemek şirketlerinin çok büyük paralar kazandıklarını söyleyen Piroğlu, buna karşı yapılması gerekenin örgütlenmek ve birlikte mücadele etmek gerektiğini söyledi.

"190 Motokurye 'Hızlı Sür' Cinayetlerinde Yaşamını Yitirdi"

Turizm Eğlence Ve Hizmet İşçileri Sendikası sözcüsü Hazal Hendekçi moto kurye emekçilerinin "hızlı sür" cinayetlere kurban edildiğini ve geçtiğimiz bir yıl içinde 190 motokuryenin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini vurgulayarak sözlerine başladı.  

Bu sayının istatistiksel olarak her İki günde bir motokuryenin yaşamını yitirdiği anlamına geldiğini belirten Hendekçi, bununla birlikte binlerce motokuryenin ise ağır veya hafif yaralandığını hatta tekerlekli sandalyeye mahkum olduğunu söyledi.

"Motokuryelik Yüksek Tehlikeli Meslekler Grubuna Alınmalı"

Bu yaralanmalar sonucunda moto kuryelerin haftalarca, aylarca çalışamadıkları için geçinemediklerini söyleyen Hendekçi "Pandemiden önceki sene 19 olan motokurye ölüm sayısı, pandemiyle birlikte hızla arttığını görüyoruz. Bu sebeple motokuryelik acilen yüksek tehlikeli meslekler grubuna alınmalıdır" dedi.

"Ölümleri İş Kazalarını Durduracağız"

Türkiye’de resmi verilere göre 100 bine yakın motokuryenin çalışıyır gibi gözükse de kayıt dışı çalışanlar ile birlikte bu sayının yaklaşık 900 bin olduğunu aktaran "900 bin işçinin çalıştığı bu sektörde yaşanılan ölümleri, iş kazalarını durduracağız" dedi.

"Patronların Kâr Hırsıyla Ölümüne Çalıştırılıyorlar"

Pandemi boyunca yaşamını yitiren ve yaralanan motorlu kuryelerin bir savaşta yaşamını yitiren insanlar gibi öldüğünü ifade eden Hendekçi, "Gözünü kar hırsı bürüyen patronlar, patronlara bu cinayetler için hiçbir yaptırım uygulamayan, moto kuryelerin yasalar yoluyla güvenliğini sağlamayan iktidar ve bir nebze de duyarsız davranan müşteriler yüzünden arkadaşlarımız ölüyor ya da yaralanıyor. Ve her gün işçiler üretimin hızına yetişebilmek ve ürünleri yetiştirebilmek için canları pahasına çalıştırılıyor" diye konuştu.

<)p> "İşsizlik Tehdidi Tüm Riskleri Göze Aldırıyor"

Bunun en büyük sebebinin patronların, hazırda bekleyen yüzbinlerce işsiz ve şu an çalışabilen işçiler üzerinden bir denge kurmalarından kaynaklandığını ifade eden Hendekçi, "Patronlar; yüzbinlerce işçi işsiz durumda, siz en azından çalışabiliyorsunuz gibi bir mobing uyguluyor. Bu da işçilerin tüm riskleri almasına neden oluyor" dedi.

Motokuryelerin insani koşullarda çalışabilmesi için taleplerini ise şöyle sıraladı:

* Gerçekçi olmayan teslimat sürelerini işçilere dayatan patronlara ve işletmelere yaptırım uygulansın, işletmeler denetlensin.

* Motokuryelerin çalışma koşulları ve hayatları yasalar yoluyla garanti altına alınsın, meclis bu konuda toplansın.

* Kayıt dışı işçi çalıştırmak suçtur. Bütün motokuryeler içingüvenceli ve sigortalı çalışma koşulları hayata geçirilsin. Kayıt dışı çalıştırılma ortadan kaldırılsın.

* Çiçek Sepeti, Yemek Sepeti, Getir vb. Uygulamalar aracılığıyla motokuryeler için uygulanan puanlama sistemi derhal kaldırılsın.

* Her motokuryenin sendikal haklara ulaşımı sağlansın.

Motokuryelere de seslenen Hendekçi, "Yaşadığımız bu zorlu süreçte tek çaremiz örgütlenmek. Gelin beraber yol yürüyelim. Yola çıkarken de dediğimiz gibi 'İşçiler Birlikte Güçlü' bizler yan yana olduğumuz sürece her şeyin üstesinden gelebiliriz. Motokuryelerin ve tüm işçilerin açlığa, ölüme ve hastalığa mahkum edilmediği, güvenceli yaşam ve iş istiyoruz" dedi.

Evet, pandemide sokağa çıkmak kalabalık ortamlarda bulunmak riskli. Pandemide kapıya teslim sipariş alarak geçimini sağlayanlar çoğaldı. Onların da geçimine destek olalım diye de düşünenler var tabii...

Hala ürün veya yemek siparişi vermek niyetindeyseniz bir kez daha düşünün...

Sipariş verirken, motokuryelerin, online sipariş paketlerini hazırlayanların çalışma koşullarını; hele ki, onları ölümüne çalıştıran patronların kâr hırsını unutmayın olur mu?