İstanbul KHK’lılar Platformu 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edile OHAL kararnamelerinin 3’üncü yılında, Kanun Hükmünde Kararname ile ihraç edilenlerin, yakınlarının ve toplumun nasıl etkilendiklerine ilişkin hazırlanan 1667 sayfalık “3. Yılında OHAL’in Toplumsal Maliyetleri” raporunu bugün Doç. Dr. Bayram Erzurumluoğlu ve HDP Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Kadıköy Belediyesi Nikah Salonu’nda kamuoyuyla paylaştı.

15 Temmuz 2015 tarihinde gerçekleşen darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL ile ard arda ilan edilen Kanun Hükmünde Kararnameler yüzbinlerce kamu emekçisinin hayatını alt üst etti. Bir gecede KHK ile ihraç edilen emekçilerin kamu sektöründe çalışması mümkün olmadığı gibi bir çok kişinin karşısına özel sektörde de KHK engel olarak karşılarına çıktı. Yurt dışına çıkmaları yasaklandı, hesap açmaları, açılmış hesaplarını kullanmaları, hatta kargo göndermeleri ve almaları dahi engellendi. Seyahat etmek dahil bir çok temel insan haklarından da mahrum bırakıldılar. Gözaltılar, tutuklamalar, yaşanan ekonomik ve psikolojik sorunlar nedeniyle intihar edenler, kansere yakalanıp yaşamını yitirenler....

3305 Kişinin Katılımıyla 1667 Sayfalık Rapor

Adıyaman Üniversitesindeki görevinden 672 sayılı KHK ile ihraç edilen Mağdurlar için Adalet Platformu üyesi Sosyolog Doç. Dr. Bayram Erzurumluoğlu, HDP Kocaeli milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, KHK’lı Platformları Birliği ve Mağdurlar için Adalet Platformu tarafından hazırlanan 1667 sayfalık rapor, bugün Kadıköy Evlendirme Dairesinde yapılan basın toplantısında Bayram Erzurumluoğlu ve Haluk Gergerlioğlu, sunumlarla kamuouyuyla paylaştı.

İstanbul KHK’lılar Platformu’ndan çok sayıda kişinin katılımıyla yapılan basın toplantısına HDP milletvekilleri Hüda Kaya ve Serpil Kemalbay’da katıldı. Basın toplantısında KHK’ların yaşadıkları süreçleri özetleyen sinevizyon gösterimi de yapıldı.

Raporun kapağında KHK’lıların yaşadıkları durumu özetlediğini sık sık ifade ettikleri George Orwell’e ait “Hiçbir Şey Hukuksuz Değildi Çünkü Artık Hukuk Yoktu” sözü ile başlıyor.

Raporun oluşturulması sırasında araştırmaya, 2748 ‘OHAL /KHK mağduru’, 332 ‘mağdur yakını’ ve 225 ‘doğrudan mağduriyeti olmayan birey’ kategorilerinde toplamda 3305 kişi katıldı. Katılımcıların 782’si kadın, 2523’ü erkek. Araştırmaya katılanlar arasında 61’i erkek 15’i kadın olmak üzere 76 engelli de yer alıyor.

Araştırmada tüm katılımcıların genel yaş ortalaması 40,5. OHAL KHK’lı katılımcıların yaş ortalaması 40,7 olurken KHK’lı yakınlarının ortalaması biraz düşerek 38,45 oluyor. Doğrudan mağduriyeti olmadığını bildirenlerin yaş ortalaması ise 41.85

KHK’lıların %99,1’i bir yüksekokul /fakülte /yüksek lisans veya /doktora mezunu. Yani neredeyse hepsi yüksek öğrenim görmüş, KHK’lılar içinde çok sayıda öğretim üyesi ve bilim insanı yer alıyor.

KHK, Çok Yüksek Sayıda Nitelikli İnsan Kaynağı Kaybına Neden Oldu

Yüksek öğrenim derecesine sahip KHK’lıların %22,1’inin yüksek lisans ve de %8,5’inin doktora mezunu ve bu iki yüksek eğitimli grubun toplam oranı %30,6’ya ulaşıyor. TÜİK’e göre Türkiye’de, toplam nüfus içerisindeki, Yüksekokul / Fakülte / Yüksek Lisans ve / Doktora mezunları toplamının genel nüfusa oranının %17 civarında. Bu oranlar KHK’ların Türkiye için ne kadar büyük bir nitelikli insan kaynağı kaybına yol açtığı ortaya koyuyor.

KHK’lı katılımcıların %87,3’ü evli veya bir evlilik yaşamış ve ortalama olarak 2 çocuk sahibi. Buna göre her KHK’lı ile birlikte 4 kişilik bir aile tüm hukuksuzluklara ve hak gasplarına uğramış oluyor.

KHK’lıların çok büyük bir oranı gelirlerinin %70’ini kaybetmiş durumda. Ayrıca hem KHK’lı hem KHK’lı yakını olan ailelerde ise ortalama %60 gelir kaybı oluşurken KHK’dan doğrudan etkilenmeyenlerde ise %25 oranında gelir kaybı söz konusu olmuş. Ancak, katılımcıların 3 yıl önceki gelirleri ile mevcut gelirleri arasındaki enflasyon farkı dikkate alındığında tüm katılımcı kategorilerinin çok daha yüksek oranlarda fakirleştiği ortaya çıkacaktır.

15 Temmuz 2016 sonrası, işsiz bırakılan KHK’lılar arasında, mevcut (şimdiki) işsizlik oranı %46. Bir işte çalışabilenlerin çoğunluğu sigortasız ve/veya düşük kazançlı işlerde çalışmak durumunda.

So,l Sosyalist Görüşlere Eğilimde Artış

Araştırmaya katılan KHK’lıların kendilerini %89,5’i müslüman, %84,5’iSünni olarak tanımlarken, Deist (%4,8), Agnostik (%0,5), Ateist (%2,2) ve Hümanist (%2,7), Zerdüşt (%0,1) olarak tanımlayanlar var. Bu oranlara bakıldığında farklı etnik inançlardan olanların oranı %10,3 oluyor. Araştırmada din, dindarlık ve dinin siyasete alet edilmesi konularında önemli miktarlarda tepkilerin oluştuğu görüldü. Mağdurların kendilerini inançsal olarak tanımlamadaki 3 yıllık araştırma trendi

İbrahimi/semavi dinlere inançta azalma ancak hümanist/felsefi dinlere inançta yükselmeler yaşandığı yönünde. Kendilerini etnik olarak, %56,7 oranında Türk, %13,4 oranında Kürt ve Zaza olarak tanımlamıştır. Mağdurların %26,9’u ise kendilerini “Herhangi bir etnik aidiyet hissetmeyen” olarak tanımlamıştır. Mağdurların kendilerini etnik olarak tanımlamadaki 3 yıllık araştırma trendi belirli etnik tanımlamalarda azalma ancak “Herhangi bir etnik aidiyet” ten uzaklaşma yükselmeler yaşandığı yönündedir.

KHK’lılar ağırlıklı olarak ‘Muhafazakâr-Demokrat’ kesimlerden oluşuyor . Ancak, OHAL mağduriyetleri sonrası, sol, sosyalist, sosyal demokratlık ve seküler/hümanist partilere yönelme yönünde artan bir trend görülüyor

KHK Bir Tehcirdir, KHK’ların %50’si Göç Etmek Zorunda Kaldı

KHK’lıların %96’sı kentsel alanlarda yaşamaktadır ve %50’si, 15 Temmuz 2016 sonrasında, bulundukları evlerden, mahallelerden, şehirlerden göç etmek zorunda kalmışlardır. KHK’lı yakını olarak araştırmaya katılanların %52,1’i eşler, %19’u kardeşler, %11,7’si çocuklar ve de %6,3’ü ise anne-babalar.

Mağdur yakınlarının %80,1’i, doğrudan KHK listeleri ile mağdur edilen akrabalarının bulunduğunu, %58,2’si, akrabalarının, çalıştıkları kurum yönetimleri karar ile ihraç edildiğini, %20,5’i akrabalarının, çalıştıkları/işlettikleri kurumların KHK ile kapatılması veya kayyuma devri sonucu mağduriyet yaşadığını, %12’si askeri okul öğrencisi yakınlarının, okullarının kapatılması sonucunda mağdur edildiklerini, %9,9’u ise, akrabalarının, işe alım/seçme sınavlarında başarılı oldukları halde “Mülakatta elenme” yöntemi ile mağdur edildiklerini ifade etmişlerdir. Birbirinden farklı birçok yetki veya yöntemlerle, akrabaları mağdur edilen, mağdur yakınları da bulunmaktadır. Mağdur yakınlarının %44,8’i, halen tutuklu olarak yargılamaları devam etmekte akrabalarının olduğunu belirtiyor.

Basın toplantısında Bayram Erzurumluoğlu ve Ömer Faruk Gergerlioğlu, Raporda KHK’ılaların maruz kaldıkları hukuksuzluk ve hak gaspları kategorilere ayrılarak ele alınan rapordan kısa örnekler de aktardılar.

Erzurumluoğlu ve Gergerlioğlu basın toplantısında yaşanan tüm hukuksuzluklara, hak gasplarına, baskılara rağmen, büyük bir inatla, iradeyle yollarına devam edeceklerini belirtti. Geçtiğimiz hafta yaşamını yitiren Haluk Savaş’ın da anıldığı basın toplantısında, güçlülerin haklı olduğu bu sistemi yenerek, haklıların güçlü olduğu bir sistemin hayata geçmesi için mücadeleyi sürdüreceklerini söylediler. Basın toplantısı “KHK’lar Gidecek Biz Kalacağız” denilerek sonlandırıldı.

Raporun tamamına aşağıdaki linkten ulaşılabiliyor.

https://drive.google.com/file/d/1YyEnkCK_VH6O3ujOSuj9MuXxNGzuR7uJ/view