Komünist Enternasyonal der ki: faşizm, finans-kapitalin en gerici, en şovenist ve en emperyalist öğelerinin açık terörist diktatörlüğüdür.
Türk Dil Kurumu der ki: faşizm devlet sınırlarını genişletmeyi amaçlayan, yetkinin tek partinin elinde toplandığı düzen, aynı zamanda, demokratik düzenin yerine aşırı bir ulusçuluk ve baskı düzeni kurmayı amaçlayan öğretidir.
Peki, işin kitabi kısmını bir tarafa bırakırsak, bir ülkede faşizm olduğunu nasıl anlarız?
Pratik faaliyetlerine bakarız. Mesela bir ülkede
-Evlatları kaybedilmiş anne-babalar, bu dertlerini dile getirmek için toplandıklarında şiddete maruz kalıp gözaltına alınıyorsa,
-Yüzlerce maden işçisi bir günde ölüyorsa ve bunu protesto eden bir insan yere düştüğünde onu tekmeleyen yaratığın yargılanmasına dahi müsaade edilmeyip üstüne bir de terfi ettiriliyorsa,
-Maaşlarını alamadıklarını ve tahta kurusu dolu yataklarda yatıklarını duyurmak isteyen işçiler cezaevine atılıyorsa,
-İş cinayetlerinden sonra dakikalar içinde yayın yasağı getiriliyor ve tekellerin imajı korunmaya çalışılıyorsa,
-İşçiler bir basın açıklaması yapmak istediğinde bir amir, emrindeki polise, dünyanın en çirkin yüz ifadesini takınarak “sık la sık sııık” diye bağırıyorsa,
-Aynı anda hem öğretmen açığı hem de atanamayan öğretmen sorunlarının ikisi birden varsa,
-Azınlıktaki bazı insanların aylık 100.000 TL, çoğunluğun ise 2020 Tl geliri varsa,
-Çevreyi kirleten tekeller değil de, çevrenin kirletildiğini ortaya çıkaran bilim insanları yargılanıyorsa,
-Kalabalılara konuşan bir insan önce “yaratılmışı severiz, yaratandan ötürü” deyip sonra da “4000 kişi öldürdük hamdolsun” diyerek övünüyorsa, üstelik dinleyenler her iki konuşmada da “hülooo” diyerek alkışlıyorlarsa,
-10 yaşlarındaki bir kız çocuğuna verilebilecek en iyi gelecek vaadi ölmesi ve üzerine bayrak örtülmesi ise,
-Köylüler savaş uçaklarıyla bombalanıyorsa,
-Devletin kendi hatası yüzünden onlarca insan tren kazasında öldükten bir gün sonra saraylarda eğlenceler tertipleniyorsa,
-Bombalı bir terör eyleminden sonra yaralıların üzerine gaz bombası atılarak polis tarafından öldürülüyorsa,
-Zindanlar mekteplerden daha yaygınsa,
Fazla düşünmenize, Hollandalara kadar uzanmanıza gerek yoktur. O ülkede faşizm vardır.