DİSK’e bağlı Gıda-İş Sendikası koronavirüs salgının etkilerini daha da arttırdığı 27 Mart-17 Nisan tarihleri arasında gıda fabrikalarında yaşanan gelişmeleri raporlaştırdı.

Farklı illerde bulunan ve undan soğuk içeceklere, sakızdan et ürünlerine kadar farklı alanlarda üretim yapan 58 fabrikadan 40 bin işçiyi kapsayan rapor, gıda işçilerinin risk altında çalıştığını ortaya koydu.

Çoğu gıda fabrikalarında üretim sürerken, çok az bir fabrikada üretimin düştüğünü belirten Gıda-İş, “Patronlar tarafından yeterli önlem alınmadığı gibi iktidarın uygulamaları işçilerin yaşamını giderek zorlaştırıyor. Son yirmi günde yeterli önlem alınmadığı için Kovid-19 pozitif çıkan işletme ve işçi sayısı hızla artmakta. Birçok işletmede iş yükü ve üretimin artmasına rağmen ücretlerde artış olmamıştır. Halkın temiz, güvenli gıdaya ulaşması, sürekliliğin sağlanması önemlidir” dedi.

İşletmelerde Yaşanan Gelişmeler

58 fabrikanın 17’sinde koronavirüs vakaları görüldü.

17 işletmede 362 işçide Kovid-19 testi pozitif çıktı.

Kovid-19 testi pozitif çıkan işletmelerin iller göre dağılımı, İstanbul: 7, İzmir: 5, Kırklareli: 1, Manisa: 1, Kocaeli: 1 Rize: 2.

Kovid-19 testi pozitif çıkan 17 işletmede çalışan toplam işçi sayısı yaklaşık 25 bin 800 civarında.

Covid-19 Testi Pozitif Çıkan İşletmeler Ve Üretim Alanları

Hazır yemek üretimi yapan bir işletmede 50 işçinin testi pozitif çıktı. İşletme üretime 15 gün ara verdi.

Beyaz et ve kırmızı et üretimi ve ileri et işlemesi yapan bir işletmede 7 işçinin testinin pozitif çıkması üzerine hindi işleme bölümü geçici kapatıldı.

Tütün işletmesinde 1 işçinin testi pozitif çıktı. Aynı serviste çalışan işçiler evlerine gönderildi.

Çikolata üretimi yapan bir işletmenin İstanbul fabrikasında 100, Gebze fabrikasında 60’a yakın işçinin testi pozitif çıktı, eskiden işten atılan veya bir biçimde işten çıkmış işçiler aranarak işe çağrılıyor. İşletmede üretim devam ediyor.

Şekerleme üretimi yapan bir işletmede 20 işçinin testi pozitif çıktı, evde karantinaya alındı, üretim sürüyor.

Kırmızı et işlemesi yapan bir işletmede 1 işçinin testi pozitif çıktı, aynı işletmede 2 işçinin ailesinde rastlanan pozitif vaka sonucunda işçiler evde karantinaya alındı.

Sigara üretimi yapan işletmede covid19 testi pozitif çıkan işçi sayısı 5’e ulaştı, üretim devam ediyor sürekli mesai kalma için işçiler zorlanıyor.

Beyaz et üretimi yapan işletmede 2 işçinin testi pozitif çıktı, evde karantina sürüyor.

Meyve suyu imalatı yapan işletmede 3 işçinin testi pozitif çıktı, evde karantina altında.

Sakız üretimi yapan fabrikada 2 işçinin testi pozitif çıktı evde karantina sürüyor.

Kahve üretimi yapan işletmede en az 12 işçinin testi pozitif çıktı, üretim sürüyor.

Bakliyat paketleme, şeker ve çikolata üretimi yapan bir fabrikada 7 işçinin testi pozitif çıktı, işletme çalışmaya devam ediyor.

Bisküvi, çikolata ve şekerleme imalatı yapan bir işletmede 13 işçinin testi pozitif çıktı, üretime 15 gün ara verildi.

Özel ve kamu çay fabrikalarında 30 işçinin testi pozitif çıktı. İşçiler evde karantinaya alınmış durumda.

Süt ve süt ürünleri, yoğurt ve peynir imalatı yapan bir işletmede 1 işçinin testi pozitif çıktı, işçi evde karantinada. Fabrika işçinin çalıştığı bölümü izne gönderdi.

Gazlı içecek ve meşrubat imalatı yapan bir işletmede 1 işçinin testi pozitif çıkınca işletme üretime üç gün ara verdi.

Sorunlar Devam Ediyor

Testi pozitif çıkan işçilerin çalıştığı işyerlerinin sayısı son yirmi günde hızlı bir biçimde arttı, işyerleri çıkan sonuçları gizliyor.

Sokağa çıkma yasağı olan illerde işçiler gece vardiyasında zorla çalıştırıldı. Kimi işletmeler valilikten özel izinler alarak üretime devam etti.

İşletmelerin yüzde 70’inde üretim artmış sürüyor. Üretimi artmayan fabrikalarda ise azalma söz konusu değil.

Restoran zincirleriyle bağlantılı işletmeler kısmen işe ara verdi, ücretsiz izin, yıllık izin uygulaması var.

Gıda üretimi artışı ve stok nedeniyle yoğun mesailer devam ediyor, işletmeler işçi almak yerine fazla üretimi aynı işçilerle gerçekleştiriyor.

Üç vardiya çalışmanın yanı sıra, günde on iki saat iki vardiya çalışan işletmeler var, bazı işletmelerde iş yoğunluğundan dolayı haftalık izinler verilmiyor.

Hastanelerde yemek dağıtan işçilerin iş yükü arttı. Sağlık çalışanları ile aynı koşullara sahip değiller. Ek ödemelerden faydalanmıyorlar. Hastane yemekhanesinde işçilerin korunmak için kullandıkları eldiven ve maske yetersiz. Servis yok, toplu taşımayla işe git-gel devam ediyor.

Taşeron uygulaması olan işletmelerde taşeron işçilerin çalışma koşullarında değişiklik yok.

İşçilerin büyük çoğunluğu kendilerini koronavirüse karşı güvende görmüyor.

Üretim sürecinde fizik mesafe bir çok işletmede yeterli değil.

Maske, eldiven ve koruyucu malzeme sağlanıyor ama yetersiz, kimi işletmeler tam koruyucu malzeme yerine ucuz ve kalitesiz koruyucu malzeme alıyor.

İşletmelerde kağıt havlu, tuvalet kağıdı, sabun ve temizlik malzemeleri yetersiz ya da hiç yok.

Yemekhaneler, soyunma odaları gibi alanlar kısmen dezenfekte edildi ya da göstermelik yapıldı.

Yemekhanelerde halen toplu yemek yeniyor ve fiziksel mesafe korunmuyor.

50 yaş ve üstü, kronik hastalığı olanlar, risk grubunda olan işçilere yıllık izin kullandırılıyor, izin hakkı olmayanlar ücretsiz izne çıkarılıyor. İzni bitenler işe çağrılıyor.

İşyerlerinde havalandırma sistemleri hâlâ yetersiz.

Su fabrikalarında geri dönüşüm damacanaları risk taşıyor, yeterli hijyen yok.

Yemeklerde bağışıklığı güçlendirici gıdalar konusunda ilerleme yok. Kimi işletmelerde hazır sandviç ile ve ekmek arası veriliyor.

Şekerleme ve çikolata üretimi yapan dört işletme üretimi 14 gün süreyle durdurdu, bir işletmede 21 gün izin yapılacağı duyuruldu. 1 işletmede bazı bölümler 20 gün izne çıkarıldı. İzinlerin ücretli veya ücretsiz olduğu konusunda açıklama yok.

İşe girişlerde ateş ölçümleri yapılmakla birlikte tüm işletmelerde aynı durum söz konusu değil. Ateşi çıkanlar sağlık kuruluşlarına yönlendirilmek yerine evlerine gönderiliyor, bu uygulama devam ediyor.

Beyaz yakalı işçiler evden çalışmaya devam ediyor.

Fabrikalarda özel istihdam bürolarında getirilen günlük işçi çalıştırma yaygınlaşıyor. Gelen işçilerde sağlık raporları gibi belgeler istenmiyor.

İş yükü artıyor, işçiler birden fazla iş yapmak zorunda kalıyor.

İşçiler psikolojik sorunlar yaşıyor, evde aileye bulaştırma riski yüksek, bu nedenle tedirginlik artmış durumda.

Fırınlar, ekmek satış büfeleri ve pastanelerde çalışma koşulları kötü, hijyen koşullarına uyulmuyor. İşçiler uzun saatler çalışmak zorunda kalıyor. Kayıt dışı çalışma sürüyor. Fırın işçilerinin sokağa çıkma yasaklarının ilanıyla birlikte iş yükleri artmış durumda.