Bu ay, Paris Komünü'nün kuruluşunun 150. yıldönümü. *

Komün, Fransa-Prusya Savaşı adı verilen kanlı bir kapitalistler arası çatışma sırasında kuruldu. 1871'de Parisli işçiler, Fransa'nın Versay'da oturan ve Fransa'nın bir bölümünü teslim etmeyi ve işgalci Prusya birliklerine para cezası ödemeyi planlayan Ulusal Savunma Hükümeti'ne karşı ayaklandılar.

18 Mart 1871'de kadınlar ve Ulusal Muhafız olarak bilinen halk milisleri toplara el koydu. (...) Ulusal Muhafızların Paris'i kontrol etmesiyle, türünün ilk örneği olan yeni bir işçi hükümeti seçmek için planlar yapıldı. Ancak nüfus, şehrin askeri savunmasıyla meşguldü.

İlk günden itibaren kadınlar, bazıları çocuk bakımı gibi geleneksel, diğerleri ise her şey olan bir dizi görev üstlendi. Kum torbaları diktiler ve bazı kadınlar onları barikatlara yığmaya yardım etti. Kadınlar ambulans hemşiresi olarak yaralılarla ilgilendi. Pek çok hemşire tüfek veya revolver taşıyor ve Versay hükümetinin birliklerine ateş ediyordu.

Kadın Teyakkuz Komiteleri ve Paris Savunması İçin Kadınlar Birliği gibi çok sayıda kadın örgütü vardı. İkincisi, Londra'da Karl Marx liderliğindeki Birinci Enternasyonal'e bağlıydı. Siyasi tartışmaların yapıldığı çok sayıda sosyal kulüp vardı. Birçoğu, ele geçirilen kiliselerde tutuldu. Bazı kulüpler özellikle kadınlar içindi.

Kamu eğitimi, Katolik Kilisesi'nden bağımsız olarak, hem kız hem de erkek çocuklar için okullarla yeniden yapılandırıldı. Kadın örgütleri tarafından atölyeler kurularak, kadınlara savaş alanında ihtiyaç duyulan fişek ve kum torbaları gibi ürünler üreten iş yerleri yaratıldı. Kadın görevliler, Komün askerlerinin karnını doyurmak için askeri kantinlerde görev yaptı.

Kadınlar, Komün'ün 19 ila 40 yaşları arasındaki tüm erkeklerin Ulusal Muhafızlara katılma şartının uygulanmasına yardımcı oldular - avlandılar ve "asker kaçaklarını" teşhir ettiler. Polis memurlarını ve eşlerini Versay ajanı olmakla alenen suçladılar.

Pek çok yönden, kadınlar yepyeni bir toplum vizyonunu savunuyor ve geliştiriyorlardı. Hayalleri, 28 Mayıs'ta yaklaşık 20.000 Komünar'ın öldürülmesi, cesetlerinin toplu mezarlara yığılmasıyla ve 43.000'den fazla kişinin tutuklanmasıyla sona eren bir terör kampanyasında suya düştü. Katledilenler arasında yoldan geçenler ve çocuklar da vardı.

Kışkırtıcı Kadınlar

Fransızca "pétroleuse" sözcüğü, burjuvazi tarafından kadın Komünarları karalamak için türetildi. Sadece eş ve anne olarak "kadınsı görevlerini" terk ettikleri için saldırıya uğramakla kalmadılar, Komün'ün son günlerinde Paris'i kasıp kavuran yangınları çıkarmakla da suçlandılar. Kundakçılık suçlamaları büyük ölçüde yanlış olsa da, 72 günlük bu mücadelede ortaya çıkan kadın liderlerin eşitlik ve adalet için kışkırtıcı bir tutkusu vardı.

Pek çok göze çarpan liderin en ünlüsü, bir tüfekle ateş etme ve siyasi hitabet konusunda eşit derecede yetenekli olan Louise Michel'di. Yaralılara bakmak için kadınları seferber etmek de dahil olmak üzere Kadın Teyakkuz Komitesi başkanı olarak birçok rol oynadı. Düzenli işi olmayan veya yetersiz maaşları tamamlaması gereken seks işçilerinin hemşire olarak hizmet etme hakkını savundu. Bazı erkekler onların varlığına karşı çıktı.

Binlerce kişi tutuklanırken, Michel yakalanmaktan kurtuldu, ancak kendisi yerine annesinin tutuklandığını öğrenince teslim oldu.

Diğer kadın Komün liderleri arasında Beatrix Excoffon, Andre Leo, Elisabeth Dmitrieff (Kadınlar Birliği'nin 20 yaşındaki lideri), Nathalie Lemel, Anna Jaclard ve Sophie Poirier yer alıyor. Birçoğu, Michel ile birlikte yargılandı ve bir kaleye sürgün, ömür boyu ağır çalışma cezası, yıllarca hapis veya Güney Amerika'daki Fransız sömürgesi altındaki Guyana dahil olmak üzere çeşitli Fransız ceza kolonilerine sürgün dahil olmak üzere ağır cezalar aldı. Fransızların Pasifik'te Yeni Kaledonya dediği Kanakry’ye sürgün.

Bu istisnai kadınların çoğu mahkemede pişmanlık duymadı. Michel mahkemeye ünlü bir şekilde şunları söyledi: “Ben seninim. Canımı istiyorsan al." Kanakry'de bir kaleye sürgüne gönderildi. Lemel, özür dilemeden, “Diğer dört kadınla birlikte bir manifesto hazırladım. Barikatların inşasında işbirliği yaptım.” cümlesi Michel'inkiyle aynıydı. (Edith Thomas, “Kadın Kundakçıları”)

Yargılanan ve mahkum edilen çok sayıda, daha az tanınan kadınlar arasında ciltçiler, hazır giyim işçileri, kartoncular, ayakkabı bağcıları, seks işçileri ve ev kadınları vardı. Kadın Sendikası ve Teyakkuz Kurullarının temelini çalışan kadınlar oluşturmuştu.

Sömürge Karşıtı Dayanışma

Louise Michel, 1871'de Fransız yönetimine karşı 200.000 Cezayirlinin isyanını destekledi. 4.200 Komünar ile birlikte Kanakry'ye sürgün edilen isyancılarla arkadaş oldu.

Michel, Yerli Kanakların amacını benimsedi, onların dillerini öğrendi ve öğretme becerilerini çocuk ve yetişkinlere eğitim sunmak için kullandı. Fransız "kanton" politikası altında toprak hırsızlığına karşı 1878 ayaklanmasını destekledi. Lideri Şef Atai, Fransa isyanı bastırdığında öldürülen 1.200 kişi arasındaydı.

Michel, "Kanaklar, Komün'de aradığımız özgürlüğün aynısını arıyorlardı" diye yazdı. Onun dayanışması, onuruna bir ilkokulun adının verildiği Kanakry'de hala anılıyor. (Nic Maclellen, “Louise Michel”)

1880'de Paris Komünü ile bağlantılı olarak mahkum edilen herkes için evrensel bir af çıkarıldı. Paris'e döndükten sonra Michel, Cezayirli isyancılar için af çağrısı yapan bir konferansa eş başkanlık etti. Madagaskar ve Vietnam'daki Fransız emperyalist saldırganlığını kınadı.

Michel anılarında, "Hayatımı devrime adamaktan kendimi alıkoyabilmemin hiçbir yolu yoktu," diye yazmıştı.

1871'in ruhu yaşıyor!

Çeviri Kolektifi

* İlk olarak 23 Mart 2021'de laborant.org'da yayınlanan makale, 22 Mart 2023 tarihli Workers World’den alınarak çevrilmiştir.