İSİG Meclisi, hazırladığı Genç İşçi İş Cinayetleri Raporu'nda 2024 yılında en az 239 genç işçinin, ve son 12 yılda ise 2664 genç işçinin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini belirterek i gençlerin güvencesiz çalıştırılmasına ve geleceksizleştirilmesine karşı mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG Meclisi) 11 Şubat'ta paylaştığı Çocuk İşçi Cinayetleri Raporu'nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda 2025 Yılının Aile Yılı ilan edilmesiyle güvencesiz emek havuzunun en önemli bileşeni olan çocuk işçiliğinin önünün açıldığını ve sermaye sahiplerine ucuz hatta MESEM projesiyle bedava ve örgütsüz bir işçi kitlesi sağlamasının hedeflendiğine dikkat çekiliyor.

"İktidarın Gençlere Yönelik Politikaları Sermaye Ucuz/Bedava İş Gücü Sağlıyor"

Gençleri ucuz iş gücü olarak gören iktidarın bir başka projesinln de sermayeye ucuz iş gücü sağlayacak çocuklar dünyaya getirmelerini sağlamak için “Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi”ni ortaya koyduğu belirtilen raporda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı hızını alamayıp politikaları çerçevesinde 14 Şubat Sevgililer Günü’nde sosyal medya hesabı X’ten “Seviyorsan git evlen bence.” paylaşımını yaptığı hatırlatıldı.

İktidarın "evlilik", "en az üç çocuk" söylemlerine karşın işçi ve emekçilerin yaşadığı yoksulluğa dikkat çekilerek Türk-İş Ocak 2025 Açlık-Yoksulluk Araştırması’na göre “dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 22 bin 131 lira; yoksulluk sınırı 72 bin 88 lira. BİSAM Açlık ve Yoksulluk Sınırı Ocak 2025 Dönem Raporu’na göre “dört kişilik bir aile için açlık sınırı 22 bin 75 lira, yoksulluk sınırı 76 bin 358 lira olduğu hatırlatıldı.

"Gençlerimiz Güvencesizlik, Gekedeksizlik, Şiddet ve İş Cinayetleri Cenderesinde"

DİSK-AR'ın ve TÜİK'in 2024 yılı 4. çeyreğindeki işsizlik oranlarına değinilen raporda OECD’nin açıklamasına göre “Türkiye’de 18-24 yaş aralığındaki her 3 gençten biri (yüzde 31,1) ne eğitimde ne de istihdamda yer almadığının belirtildiği ve Türkiye'de 18-24 yaş aralığında ne eğitimde ne istihdamda olan kadınların oranının yüzde 41,4 iken, erkeklerin oranının yüzde 21,4 olduğu vurgulanarak "Geleceğimiz dediğimiz gençlerimiz, sağlıklı ve güvenli yaşaması, okuması, çalışması gerekirken; yoksulluk, güvencesiz işçilik, şiddet, geleceksizlik ve iş cinayetleri cenderesi altındalar" denildi.

Özellikle AKP döneminde hayata geçirilen tarım, sanayi, eğitim ve sosyal politikaların gençlerin geleceğini ellerinden aldığı ve sermaye için ucuz işgücü haline getirildiği belirtildi.

Raporda genç işçi kavramı üzerinde durularak İSŞG Meclisi'nin “15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi genç işçidir” tanımını güncel olarak ve uzun vadede istisnalar, çalışma hakları, sosyal güvenceleri gözeterek kullandığı, uluslararası ve ulusal yasaları ve sözleşmeleri de gözönüne alarak 18 yaşını doldurmamış toplumun her üyesini ise “çocuk” ve çalışanları da “çocuk işçi” olarak nitelendirdiği belirtiliyor.

İSİG Meclisi raporların da genç işçi kavramını “18-25 yaş grubu” için kullanırken 15-17 yaş grubu gençler için değerlendirmeleri ise çocuk işçi olarak yaptıklarını ve bu yaş grubunda yer alan iş cinayetlerine ise çocuk işçi iş cibayetleri raporunda yer veriyor.

Raporda genç tanımına uyarak üst yaş sınırını 25 olarak belirnirken, bazı mesleklerde doktor, avukat, gazeteci vb. 25 yaşın da yukarı çekilebileceği ifade edilirken, “Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi”nde de gençlik yaşı 29’a çekildiğine işaret edilerek bu nedenle genç işçiler raporuna ek olarak 25-29 yaş arası için de ayrı bir değerlendirmenin önümüzdeki günlerde açıklanacağı belirtilrek "Bu anlamda “çocuk işçiler raporu” ve “genç işçiler raporu” içiçe geçmiş ve birbirinin devamı olan bir bütün olarak görülmelidir" denildi.

Yüzde 82’sini ulusal basından; yüzde 18’ini ise genç işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrenilen bilgilere dayanarak elde edilen bilgilere göre 2013-2024 yıllarına ilişkin genç işçi cinayetleri verileri ise şöyle:

2013 - 2024 Yıllarında Genç İşçi Cinayetleri

2013 yılında en az 193 genç işçi, 2014 yılında en az 226 genç işçi, 2015 yılında en az 222 genç işçi, 2016 yılında en az 233 genç işçi, 2017 yılında en az 232 genç işçi, 2018 yılında en az 225 genç işçi, 2019 yılında en az 206 genç işçi, 2020 yılında en az 202 genç işçi, 2021 yılında en az 174 genç işçi, 2022 yılında en az 252 genç işçi, 2023 yılında en az 260 genç işçi ve 2024 yılında en az 239 genç işçi olmak üzere; 2013-2024 yılları döneminde “en az” 2664 genç işçi hayatını kaybetti.

•Genç işçi ölümleri pandemide kısmen düşüş eğilimi gösterse de (çalışma kısıtı göz önüne alınmalı) özellikle 2021 yılı Eylül ayı ile beraber derinleşen (döviz-enflasyon yükselişi ile hissettiğimiz) yoksullaştırma politikaları sonucu arttı.

2013-2024 Yılları Döneminde Genç İşçi iş Cinayetlerinin İşkollarına Göre Dağılımı

İnşaat, Yol işkolunda 695 genç; Tarım, Orman işkolunda 453 genç (318 işçi ve 135 çiftçi); Konaklama, Eğlence işkolunda 231 genç; Taşımacılık işkolunda 178 genç; Metal işkolunda 157 genç; Madencilik işkolunda 150 genç; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 122 genç; Belediye, Genel İşler işkolunda 93 genç; Enerji işkolunda 87 genç; Gıda, Şeker işkolunda 72 genç; Tekstil, Deri işkolunda 59 genç; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 58 genç; Savunma, Güvenlik işkolunda 55 genç; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 51 genç; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 44 genç; Ağaç, Kağıt işkolunda 29 genç; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 29 genç; Basın, Gazetecilik işkolunda 15 genç; İletişim işkolunda 4 genç; Banka, Finans, Sigorta işkolunda 1 genç; elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 81 genç işçi hayatını kaybetti.

• İstihdam dağılımına baktığımızda genç işçi ölümlerinin yüzde 93’ünü ücretliler oluşturuyor. (Tüm iş cinayetlerinde ise bu oran yüzde 86. Son yıllarda giderek iş cinayetlerinde ücretlilerin oranının yükselmesinin nedeni de genç işçi ölümlerindeki bu tablo) Bu durum geçmiş yıllara göre bugün gençlerin ücret dışında bir gelir sahibi olmadığını ve yaşamak için çalışmak (İSİG tabiriyle çalışmak için yaşamak) zorunda olduklarını gösteriyor.

• Sektörel dağılıma baktığımızda genç işçi ölümlerinin yüzde 34’ünü sanayi, yüzde 27’sini inşaat, yüzde 22’sini hizmetler ve yüzde 17’sini tarım oluşturuyor. Genç işçi ölümlerinin başta metal, maden, enerji olmak üzere sanayide yoğunlaştığını görüyoruz. Yine şehirleşmenin bir sonucu olarak inşaaatlarda ve hizmetlerde genç işçi ölümleri artıyor. Çocuk işçi ölümlerinin yarısından fazlasını oluşturan tarımdaki ölümler ise bu yaş grubunda giderek düşüş eğilimi gösteriyor.

• İşkolları açısından baktığımızda ise son yıllarda dikkat çekilmesi gereken işkolu “konaklama”. Son beş yıldır (özel olarak moto kurye mesleğinin artışının yanısıra) bu işkolunda güvencesizlik temelinde yaşanan kitlesel işçileşmenin bir sonucu bu.

2013-2024 Yılları Döneminde Genç İşçi iş Cinayetlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı

Trafik, Servis Kazası nedeniyle 637 genç; Yüksekten Düşme nedeniyle 436 genç; Ezilme, Göçük nedeniyle 403 genç; Elektrik Çarpması nedeniyle 242 genç; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 209 genç; Şiddet nedeniyle 167 genç; Patlama, Yanma nedeniyle 123 genç; İntihar nedeniyle 194 genç; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 74 genç; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 60 genç; Kesilme, Kopma nedeniyle 32 genç; diğer nedenlerden dolayı 177 genç işçi hayatını kaybetti.

• Özellikle tarım ve taşımacılık nedenli trafik ve servis kazası, inşaat nedenli yüksekten düşme ve sanayi işkollarından dolayı ezilme öne çıkıyor. Ancak elektrik çarpması gibi çok ucuza önlemler ile engellenebilecek ölümlerin oransal olarak bu kadar fazla olması keza benzer şekilde zehirlenme ve boğulmaların çokluğu, genç işçilerin çalışma koşullarına dair (aşırı-yoğun-fazla çalışma, önlem ve denetimsizlik) zemini ortaya koyuyor.

2013-2024 Yılları Döneminde Genç İşçi İş Cinayetlerinin Yaşlara Göre Dağılımı

18 yaşında 221 genç, 19 yaşında 299 genç, 20 yaşında 303 genç, 21 yaşında 247 genç, 22 yaşında 337 genç, 23 yaşında 373 genç, 24 yaşında 361 genç ve 25 yaşında 523 genç işçi hayatını kaybetti.

2013-2024 Yıllarında Genç İşçi İş Cinayetlerinin Cinsiyetlere Göre Dağılımı

230 genç kadın ve 2434 genç erkek işçi hayatını kaybetti.

• Genç kadın işçiler yoğunlukla mevsimlik tarımda, gıda-kimya-tekstil gibi sanayi işkollarında, market-büro-lokanta gibi hizmetlerde, sağlık alanında ve genel işler işkollarında çalışıyordu.

2013-2024 Yıllarında Genç Göçmen İşçi İş Cinayetlerinin Dağılımı

2013-2024 yılları döneminde 280 göçmen Genç İşçi hayatını kaybetti. Bu işçilerin geldikleri ülkelere göre dağılımı şöyle: 142 genç Suriyeli, 84 genç Afganistanlı, 11 genç Türkmenistanlı, 7 genç Özbekistanlı, 7 genç İranlı, 5 genç Iraklı, 3 genç Azerbaycanlı, 3 genç Ukraynalı, 2 genç Gürcistanlı, 2 genç Kırgızistanlı, 2 genç Pakistanlı, 2 genç Rusyalı, 1 genç Cezayirli, 1 genç Kolombiyalı, 1 genç Macaristanlı, 1 genç Moldovyalı, 1 genç Nepalli, 1 genç Nijeryalı, 1 genç Sudanlı, 1 genç Venezuelalı, 1 genç Zimbabveli.

• Genç işçilerde göçmenlerin ölüm oranı genel iş cinayetlerinin iki katı oranında. Ayrıca çocuk işçilerdeki Suriyelilerin dışında başta Afganistan olmak üzere birçok ülkeden gelen göçmen işçi ölümleri var. Bu durum Türkiye işçi sınıfının bugün ve geleceğine dair örgütlenmesinde önemli bir duruma işaret etmektedir

• Göçmen genç işçi ölümleri mevsimlik tarım, gıda-tekstil-metal gibi sanayi işkolları, inşaat, konaklama ve genel işler işkollarında yoğunlaşıyor.

Genç İşçilerde Sendikal Örgütlenme Durumu

2013-2024 yılları döneminde iş cinayetlerinde ölen Genç İşçilerin 85’ü (yüzde 3,19) sendikalı işçi, 2579’u ise (yüzde 96,81) sendikasız. Sendikalı işçilerin 63 genç maden, 10 genç metal, 3 genç kimya, 3 genç güvenlik, 1 genç gıda, 1 genç tekstil, 1 genç eğitim, 1 genç enerji, 1 genç sağlık ve 1 genç belediye işkolunda çalışıyordu.

• Genç işçi ölümlerindeki sendikalılık oranı genel iş cinayetlerinde ölen sendikalıların oranının yarım katı. Bu durum sendikal örgütlenmenin yeni işçileri daha az koruyabildiği tartışmasını da beraberinde getirmektedir. 27 genç işçinin Soma madeninde hayatını kaybetmişti.

2013-2024 Yılları Döneminde Genç İşçi Cinayetlerinin İllere Göre Dağılımı

Türkiye’nin 81 şehrinin tamamında ve yurtdışında “az sayıda” (kısa vadeli çalışmak için gidilen veya Türkiye menşeili şirketlerde çalışan) Genç İşçi iş cinayeti tespit edilmiş durumda.

336 ölüm İstanbul’da; 116 ölüm Antalya’da; 108 ölüm İzmir’de; 102 ölüm Konya’da; 99 ölüm Manisa’da; 91 ölüm Ankara’da; 88 ölüm Gaziantep’te; 80 ölüm Şanlıurfa’da; 73 ölüm Adana’da; 72 ölüm Kocaeli’nde; 60 ölüm Muğla’da; 57’şer ölüm Bursa ve Samsun’da; 51 ölüm Hatay’da; 48’er ölüm Kayseri ve Sakarya’da; 47’er ölüm Denizli; 46 ölüm Mersin’de; 43 ölüm Aydın’da; 40 ölüm Kahramanmaraş’ta; 38 ölüm Tekirdağ’da; 35 ölüm Mardin’de; 32’şer ölüm Malatya, Sivas ve Zonguldak’ta; 31 ölüm Şırnak’ta; 30 ölüm Adıyaman’da; 29 ölüm Van’da; 27 ölüm Afyon’da; 26 ölüm Balıkesir’de; 25’er ölüm Eskişehir ve Isparta’da; 24’er ölüm Artvin, Bartın, Ordu ve Trabzon’da; 22 ölüm Aksaray’da; 21’er ölüm Batman, Diyarbakır ve Giresun’da; 19’ar ölüm Nevşehir ve Siirt’te; 18’er ölüm Bolu ve Karabük’te; 17 ölüm Elazığ’da; 16 ölüm Düzce’de; 15 ölüm Bilecik’te; 14’er ölüm Çorum, Erzincan, Kırşehir, Kütahya, Rize ve Tokat’ta; 13’er ölüm Karaman, Kırıkkale ve Uşak’ta; 12’şer ölüm Burdur, Çanakkale, Hakkari ve Kastamonu’da; 11’er ölüm Bingöl, Kars, Niğde, Osmaniye ve Yalova’da; 10 ölüm Sinop’ta; 9’ar ölüm Ağrı ve Erzurum’da; 8’er ölüm Çankırı, Edirne ve Kırklareli’nde; 7’şer ölüm Amasya ve Bitlis’te; 6’şar ölüm Ardahan, Bayburt ve Yozgat’ta; 5’er ölüm Gümüşhane ve Muş’ta; 3’er ölüm Iğdır ve Tunceli’de; 2 ölüm Kilis’te; 9 ölüm Yurtdışında meydana geldi.

• İstanbul başta olmak üzere İzmir, Konya, Manisa, Ankara, Gaziantep, Adana ve Kocaeli’nde sanayi; yine İstanbul başta olmak üzere Antalya, Ankara, Muğla, Samsun vb. hemen her şehirde inşaat; İzmir, Konya, Manisa, Şanlıurfa başta olmak üzere tarım ve her şehirde hizmetler işkolunda genç işçiler hayatlarını kaybediyor.

• Diğer yandan çalışmak için başka bir şehre göç eden genç işçiler ise genellikle Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, Ordu, Kars, Ağrı, Mardin, Şanlıurfa, Batman, Çorum, Samsun ve Tokat'dan geliyor.

Raporun Tamamı Ve Grafikler İçin Tıklayınız.