Bolivya La Paz'daki başarısız darbe girişiminin ardından, binlerce kişi Murillo Meydanı'nı doldurdu.

Luis Arce'nin meşru Bolivya hükümeti, Bolivya Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı General Juan José Zúñiga liderliğindeki bir askeri darbe ile devrilmenin eşiğine gelmişti. Başkanın kararlı duruşu, emek örgütlerinin ve halkın desteği, saldırıyı durdurmayı başardı.

Telesur TV tarafından sağlanan canlı yayın son derece önemliydi. Canlı görüntülerin yanı sıra, muhabirleri ve stüdyo spikerleri dünya liderleri ve örgütlerinden darbeye karşı açıklamalara dair veri ve açıklamalar sundu.

26 Haziran Çarşamba günü, Başkan Arce ekibiyle Hükümet Sarayında toplantı halindeyken, Plaza Murillo yüzlerce asker tarafından işgal edildi ve orada bulunan halka karşı göz yaşartıcı gaz kullanıldı. Yürütme Organını ele geçirmek için Palacio Quemado'ya girildi.

General Zúñiga'nın emriyle içeri giren yirmiyi aşkın silahlı asker, Başkan Arce ve hükümet üyeleri tarafından aktif bir mücadeleyle karşılaştı. Sosyal medyada dolaşan bir video, Başkan'ın sürekli olarak liderliği ele aldığı ve isyancılara geri çekilmelerini emrettiği tartışma anlarını detaylıca gösteriyor.

Olayla ilgili basına konuşan Zúñiga, fiili eski başkan Jeanine Añez, Luis Fernando Camacho ve Evo Morales'e karşı 2019 darbesine karışanlar dahil olmak üzere tüm “siyasi tutukluların” serbest bırakılması emrini verdiği.

Zúñiga iki gün önce televizyonda yayınlanan bir röportajında eski Devlet Başkanı Evo Morales'in (2006-2019) bir daha devlet başkanlığına aday olamayacağını ve böyle bir girişimde bulunması halinde ordunun kendisini tutuklayacağını söylemişti. Bu açıklamalar, kendisini görevinden almaya karar vermiş olan Arce tarafından kabul edilmedi.

Generalin gözdağı ve taleplerini reddeden Başkan, tüm askeri yönetim kademesini değiştirdi ve darbecilerin Plaza Murillo'yu boşaltmasını sağladı. İsyankar general, diğer liderlerle birlikte gece tutuklandı ve mahkemeye çıkarıldı.

General Zúñiga, siyasi ve sosyal liderleri hedef alan bir operasyon olan “Plan Negro”ya karıştığı iddiası da dahil olmak üzere çeşitli eylemlere karıştığı için şüpheli bir geçmişe sahip. Ayrıca Zúñiga kamu fonlarını zimmetine geçirme suçlamasıyla da karşı karşıya.

Bu yeni bir “Yumuşak Darbe” taktiği gibi görünüyor yani ABD ile doğrudan bağlantıları olan sağcı unsurlar en az kayıpla iktidarı ele geçirecek, başkanı görevde bırakacak ve onu emirlerine uymaya zorlayacak. Ancak Arce'nin kararlı tutumu bunu engelledi.

Son aylarda eski Devlet Başkanı Evo Morales ile Luis Arce arasındaki gergin ilişki de ilerici güçler arasındaki ayrılığı körükledi ve sağın iktidarı ele geçirme konusunda kendini haklı ve güçlü hissetmesi için fırsat sağladı.

Yakın zamanda ABD Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Debra Hevia'nın Bolivya Dışişleri Bakanlığı tarafından ülkenin iç siyasetine müdahale ettiği iddiasıyla çağrılması dikkat çekicidir. Tutuklu Yakınları, Kayıplar ve Ulusal Kurtuluş Şehitleri Derneği (ASOFAMD) Başkanı, ABD Büyükelçiliği’nin Bolivya'da “insan haklarını savunduğunu iddia eden çeşitli sivil toplum örgütleri aracılığıyla faaliyet gösterdiğini” söyleyerek durumu kınadı.

Ayrıca, ABD Güney Komutanlığı Komutanı General Laura Richardson'ın Güney Amerika ülkelerine yaptığı sık ziyaretler ve bölgeyi ABD'nin etkisi altında tutmaya yönelik ilgisi de dikkate alınmalı.

Richardson, Kongre'de yaptığı bir konuşmada Latin Amerika'nın Washington için önemli olduğunu, çünkü bölgenin “değerli kaynaklara ve nadir toprak elementlerine, mevcut teknoloji için gerekli olan lityumun %60'ının üçgende (Arjantin, Bolivya, Şili) bulunduğunu; Guyana'da yakın zamanda keşfedilenlere ek olarak en büyük petrol rezervlerinin bu bölgede yer aldığını; Venezuela'nın petrol, altın ve bakır gibi kaynaklara sahip olduğunu; dünyanın akciğerleri olan Amazon'u; ayrıca dünyadaki tatlı suyun %31'inin bu bölgede olduğunu” belirtti. Ve “Yapacak çok şeyimiz olduğunu ve bu bölgenin önemli olmasından dolayı, ulusal güvenliğimiz açısından çabalarımızı yoğunlaştırmamız gerektiğini söylemek istiyorum” dedi.

Ocak 2023'te Atlantic Council (Atlantik Konseyi) adlı düşünce kuruluşuyla yaptığı bir görüşmede general, Avrasya ülkesi olan Rusya’nın Küba, Venezuela ve Nikaragua ile olan ilişkileri nedeniyle Rusya'yı Çin'in ardından bölgedeki “iki numaralı düşmanı” olarak nitelendirdi.

Son olarak, Arce'nin Moskova'ya yaptığı son ziyaret ve BRICS bloğuna katılma niyeti, ABD'li muhafazakar politikacılar tarafından iyi karşılanmadı.

Dolayısıyla Bolivya kendisini “fırtınanın en önünde” buldu. Ve ülkedeki sağcı muhalefetin de yardımıyla kuzeyden gelen sürekli tehditleri, ancak liderleri, halk örgütlenmeleri ve halkı arasındaki etkili birliktelikle önleyebilir.

Çeviri Kolektifi

İlk olarak Resumen Latinoamericano’da yayınlanan makale, www.struggle-la-lucha.org web sitesinden alınarak çevrilmiştir.